مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

فرسایش آبی به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر تخریب خاک به شمار می­آید. برای محاسبۀ فرسایش خاک تقریبی مدل­های تجربی و نظری زیادی توسعه یافته­اند. سزیُم  137 در مطالعات فرسایش خاک در بسیاری از مناطق مختلف جهان، به عنوان یک فناوری جدید و دقیق استفاده می­شود. ضرورت استفاده از این فناوری، انتخاب و استفاده از مدل تبدیل مناسب برای برآورد بهتر میزان فرسایش و رسوب است. به دلیل کمبود منابع فارسی در زمینۀ مدل­های تبدیل روش سزیُم  137 و سایر رادیونوکلوئیدها، هدف از این مقاله معرفی مدل­های تبدیل و مقایسۀ آن‌ها به منظور شناخت بهتر آن‌هاست. بدین منظور در این تحقیق برای تعیین میزان فرسایش/ رسوب برای مناطق کشاورزی از مدل­های تبدیل نسبی، توازن جرمی I  و توازن جرمی II و برای مناطق غیر کشاورزی از مدل­های تبدیل توزیع نیمرخ و  پخش و انتقال استفاده شد. پس از اجرای مدل­های تبدیل، نتایج حاکی از آن است که در مناطق کشاورزی، مدل توازن جرمی I بیشترین تخمین و مدل توازن جرمی II کمترین تخمین را داشته­اند، درحالی‌که در مناطق غیر کشاورزی مدل توزیع نیمرخ نسبت به مدل پخش و انتقال برآورد بیشتری داشته است. این در حالی است که میزان نرخ تحویل رسوب در هر سه مدل کشاورزی، کاملاً مشابه و در مدل­های غیر کشاورزی، 16 درصد تفاوت دارد. در کل، مدل نسبی و توزیع نیمرخ با توجه به درصد تغییرات کمتر، پارامترهای مورد نیاز کمتر و نرخ تحویل رسوب مشابه مدل­های دیگر به ترتیب در مناطق کشاورزی و غیر کشاورزی در منطقه مورد مطالعه اولویت دارد.