تغییر کاربری اراضی، قطع یکسره ی درختان، جنگلها و تبدیل مراتع به اراضی کشاورزی باعث تخریب یا اخلال در اکوسیستمهای طبیعی، کاهش ظرفیت تولید فعلی یا آینده ی خاک شده و اثرات زیانباری بر خصوصیات فیزیکی ـ شیمیایی خاک دارد. این پژوهش با هدف بررسی نقش تغییر کاربری اراضی بر برخی از خصوصیات فیزیکی ـ شیمیایی خاک و متغیرهای مؤثر آن بر شاخص فرسایش پذیری در حوزهی آبخیز کفترگار انجام شد. بدین منظور از سه کاربری جنگل، مرتع و زراعت، ۷ نمونه خاک در قالب طرح بلوک به صورت کاملاً تصادفی، از دو لایه ی سطحی ۱۰-۰ و ۲۰-۱۰ سانتیمتر در هر کاربری برداشته و مقایسه شد. نتایج نشان داد که میزان ماده آلی در اراضی زراعی و مرتعی در مقایسه با کاربری جنگل، کاهشی برابر با ۷۰/۳۵ و ۸۵/۲۱ درصد در لایه ی ۱۰-۰ سانتیمتر و ۲۲/۳۶ و ۶۴/۲۲ درصد در لایه ی ۲۰-۱۰ سانتیمتر داشته است. حداکثر نیتروژن کل در لایه ی ۱۰-۰ سانتیمتر در کاربری جنگل، به میزان ۳۷/۰ درصد و حداقل آن در لایه ی ۲۰-۱۰ سانتیمتر در کاربری زراعی، به میزان ۱۶/۰ درصد مشاهده شد که کاهشی معادل با ۷۵/۵۶ درصد را نشان داد. وزن مخصوص ظاهری، PH و میزان درصد ماسه خاک طی تغییر کاربری جنگل، افزایش و تخلخل خاک، ظرفیت تبادل کاتیونی، میزان درصد سیلت و رس آن کاهش یافتهاست. نتایج نشان داد که فرسایشپذیری خاک به دلیل کاهش پوشش گیاهی پایا، ماده آلی خاک، تخریب ساختمان آن و پایداری خاکدانهها طی تغییر کاربری جنگل، افزایشی حدود ۵/۱ برابر داشته است.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |