مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

فرسایش بادی در بسیاری از نقاط جهان از جمله در عرض‌های کم باران یکی از شاخص‌ترین فرآیندهای بیابان زایی است و کشور ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی به صورت جدی با این معضل روبرو است. خشکسالی‌های چند سال اخیر استان هرمزگان پوشش گیاهی فقیر موجود در بیابان را از بین برده و روند بیابان زائی را افزایش داده است. این عامل شدت فرسایش بادی در کانون‌های بحرانی را در پی داشته است به طوری که در حوزه شرق جاسک نابودی درختچه‌ها و درخت‌زارهای موجود در منطقه را به دنبال داشته است. روند رو به رشد تپه‌های ماسه‌ای روستاهای منطقه را تهدید و باعث مهاجرت روستائیان شده است. اقدامات صورت گرفته تا کنون در ایران جهت تثبیت ماسه روان استفاده از مالچ نفتی می‌باشد. استفاده از پلیمر پلی لاتیس به جای مالچ نفتی که گران تر از پلی لاتیس می‌باشد در تثبیت ماسه‌های بادی با توجه به شرایط استان هرمزگان (شرجی بودن منطقه) مورد بررسی قرار گرفت تا در صورت حصول نتیجه بتواند جایگزین مالچ نفتی گردد. به این منظور سه قطعه زمین هر کدام به وسعت هزار متر مربع در بخشی از دشت گهردو از توابع شهرستان سیریک در استان هرمزگان انتخاب شد که دو قطعه تیمارها و قطعه دیگر شاهد را تشکیل داد. که در تیمار اول و دوم بعد از جایگذاری شاخص‌های مدرج و کشت نهال و آبیاری نهال‌ها، پاشش پلی لاتیس به عنوان مالچ صورت پذیرفت. تفاوت تیمار اول و دوم در آبیاری تکمیلی است. آبیاری تکمیلی نهال‌ها در پایان دوره آزمون اقدام شد، تا بتوان اثر تردد کارگر آبیار بر میزان حفاظت پلی لاتیس در برابر بادبردگی خاک تعیین کرد. قطعه سوم بدون عملیات مالچ پاشی و با نصب شاخص‌های مدرج به عنوان شاهد انتخاب گردید.در طول مدت پنج ماهه دوره آزمون در 10 بازه زمانی متفاوت شاخص‌های موجود اندازه گیری و پس از جمع‌آوری مشاهدات، توزیع متناسب با این داده‌ها انتخاب شد. سپس تجزیه و تحلیل پارامترهای مختلف با استفاده از نرم افزار اکسل اقدام و میزان معنی‌داری یا عدم معنی‌داری داده‌های برداشت شده تعیین شد. نتایج نشان داد که نسبت تغییر شاخص‌ها از ابتدای دوره مطالعاتی تا پایان دوره در قسمت مالچ پاشی نشده به طور دائم در حال نوسان است، ولی در طول این دوره در منطقه مالچ پاشی شده عدد شاخص‌ها بر روی صفر (عدد مبنا) باقی ماند و تغییری در عدد شاخص‌ها مشاهده نگردید.