سال 11، شماره 1 - ( بهار 1400 )                   جلد 11 شماره 1 صفحات 95-75 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 10.52547/jeer.11.1.75
‎ 20.1001.1.22517812.1400.11.1.2.0

XML English Abstract Print

ارزیابی فلزات سنگین ناشی از ریزگردهای بیابانی در اکوسیستم‌های مرتعی استان خوزستان
سمانه حبیبی ، محمود بهروزی* ، احمد نوحه گر
گروه علوم محیطی، پژوهشکده‌ی انگور و کشمش، دانشگاه ملایر، ملایر ، behrouzimahmoud@gmail.com
چکیده:   (2023 مشاهده)
ریزگردهای بیابانی که از غرب به استان خوزستان وارد می­‌شوند، به فلزات سنگین آلوده هستند و می­توانند اکوسیستم منطقه را با خطر آلودگی مواجه سازند. شناسایی غلظت فلزات سنگین در ریزگردها و خاک مرتعی مناطق میزبان، می‌­تواند میزان آلودگی منطقه را نمایان سازد و راهکاری برای حفاظت از سلامت موجودات زنده نشان دهد. برای دستیابی به این رهیافت، در پژوهش حاضر هشت منطقه در استان خوزستان تعیین شد و در دو بازه­ی زمانی دوره­ی سرد و گرم سال، ریزگردهای جوی توسط تله­های رسوب­گیر جمع­آوری شد. سپس طی 6 مرتبه، از خاک مرتعی این هشت منطقه نمونه­‌برداری شد. در آزمایشگاه نیز غلظت فلزات سنگین شامل سرب (Pb)، روی (Zn)، کادمیوم (Cd) و منگنز (Mn)، در ریزگردهای جوی و خاک مرتعی اندازه­گیری شد. به­‌منظور ارزیابی آلودگی خاک مرتعی، از شاخص زمین­‌انباشتگی Igeo استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشینه­‌ی فلز سرب در ریزگردهای جوی آبادان (3/40)، روی و کادمیوم در اهواز (365 و 72/1 میلی­گرم در کیلوگرم) و منگنز در آبادان (548 میلی­گرم در کیلوگرم) بود. غلظت فلزات سنگین در ریزگردهای جوی دوره­ی گرم سال نیز بیش از دوره­ی سرد سال بود. نتایج غلظت این فلزات در خاک مرتعی نشان داد که در خاک‌­های مرتعی غرب استان خوزستان بیش از مناطق شرقی آن، فلزات سنگین وجود داشت = و بیشینه­­ی آن در مراتع آبادان و کمینه­ی آن در ایذه بود. الگوی فلزات سنگین در ریزگردها و خاک مرتعی منطقه، Mn>Zn>Pb>Cd بود. بیشینه‌­ی غلظت سرب، روی، کادمیوم و منگنز به­ترتیب با میانگین 3/140، 16/450، 81/0 و 561 میلی­گرم در کیلوگرم، در خاک مرتعی ایستگاه آبادان مشاهده شد. ارزیابی آلودگی نیز نشان داد که مناطق غربی استان از لحاظ سرب، روی و کادمیوم، در طبقه‌­ی بسیار آلوده قرار داشتند و مناطق شرقی آن در طبقه­‌ی کمی آلوده. بنابراین ورود ریزگردهای بیابانی به منطقه، دلیل اصلی افزایش و تجمع فلزات سنگین در خاک­های مرتعی غرب استان خوزستان بود.
واژه‌های کلیدی: تله‌ی رسوب‌گیر، خوزستان، ریزگرد بیابانی، سرب، شاخص زمین‌انباشتگی.
متن کامل [PDF 727 kb]   (574 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مدلسازی و تحلیل زمانی و مکانی رخداد انواع مختلف فرسایش محیطی
دریافت: 1399/9/10 | انتشار: 1400/3/20
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.