AU - Safari, Yaser AU - Noori, Zahra AU - Rahmanian, Mohammad TI - Variations of Soil Fertility Following the Oak Deforestation in Miankooh Region, Shahrekord PT - JOURNAL ARTICLE TA - E.E.R.Journal JN - E.E.R.Journal VO - 11 VI - 2 IP - 2 4099 - http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-626-fa.html 4100 - http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-626-fa.pdf SO - E.E.R.Journal 2 AB  - تغییر کاربری اراضی، راهکاری آسان است که کشاورزان به صورت گسترده از آن در راستای یافتن منابع جدید برای تولید بیشتر محصولات کشاورزی استفاده می­کنند. جنگل‌تراشی از بارزترین شکل‌های تغییر کاربری اراضی به ویژه در بخش‌های جنوب‌غربی ایران است. در پژوهش حاضر تلاش شد با بررسی تغییرات واکنش خاک، درصد مواد آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس و پتاسیم تبادلی خاک تحت پوشش سه کاربری جنگل نیمه‌متراکم بلوط، کشت دیم گندم و اراضی دیم رها شده (بایر) در منطقه­ی میان‌کوه در جنوب‌غربی شهرکرد، اثر تغییر کاربری اراضی بر حاصلخیزی خاک بررسی شود. برای این منظور، 30 نمونه خاک سطحی (لایه­ی صفر تا 25 سانتی‌متر) برداشت و مقادیر ویژگی‌های مورد اشاره در آنها اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه­ی واریانس، گویای اثر معنی‌دار نوع کاربری اراضی بر تمامی ویژگی‌های مورد بررسی به جز واکنش خاک بود. تبدیل اراضی جنگلی به دیم‌زار سپس رهاسازی آنها، به کاهش مقادیر میانگین مواد آلی خاک از 33/2 به حدود 0/1 درصد و کاهش میانگین نیتروژن کل خاک از 11/0 به 05/0 درصد منجر شد؛ در حالی ‌که مقادیر فسفر با کاهش جزئی همراه بود و مقادیر پتاسیم تبادلی خاک در اثر تغییر کاربری اراضی از 0/615 میلی‌گرم بر کیلوگرم در اراضی جنگلی به 4/633 میلی‌گرم بر کیلوگرم در دیم‌زار افزایش یافت. معنی‌دار شدن نتایج آزمون چندمتغیره­ی هاتلینگ در تأیید و تکمیل نتایج مقایسه­های میانگین، بر تأثیر نامطلوب تغییر کاربری بر کیفیت حاصلخیزی اراضی منطقه­ی مورد مطالعه دلالت داشت. به نظر می‌رسد در مقایسه با تغییر کاربری اراضی از جنگل نیمه‌متراکم بلوط به کشت دیم گندم، رهاسازی اراضی دیم خسارت‌های بیشتری را متوجه کیفیت خاک خواهد کرد. همچنین نتایج نشان داد که به دلیل پیچیدگی محیط خاک، مقایسه­ی خاک‌های تحت کاربری‌های متفاوت بر حسب هر خصوصیت خاک به‌طور جداگانه، الزاماً به نتایج قابل اعتمادی منتهی نخواهد شد، بلکه روش‌های آماری چندمتغیره‌ای مانند آزمون هاتلینگ، با ماهیت پیچیده و مرکب خاک سازگاری بیشتری دارند. CP - IRAN IN - Soil Science Department, Faculty of Agriculture, Shahrood University of Technology, Shahrood LG - eng PB - E.E.R.Journal PG - 129 PT - Research YR - 2021