دانشکدهی علوم پایه، دانشگاه آزاد واحد زاهدان، زاهدان، ایران ، shokoofehboostan@yahoo.com
چکیده: (3300 مشاهده)
آب منبع حیات و عامل رشد و توسعهی جوامع بشری است. با توجه به افزایش جمعیت و احتیاج بشر به غذا، نیاز به این منبع حیاتی روز به روز نمایانتر میشود. استفادهی بهینه از نزولات جوی به خصوص برف و باران، در مناطق خشک و نیمه خشک اهمیت ویژهای دارد. ایجاد سطوح آبگیر با ضریب رواناب بالا و ذخیره کردن رواناب حاصل از آن، میتواند نیاز آبی گیاهان و درختان در فصول کمآب را فراهم سازد و شرایط پایداری را ایجاد کند. برای این منظور، سه تیمار شامل سامانهی غیر قابل نفوذ، سامانهی به طور طبیعی به همراه فیلتر و سامانهی طبیعی به صورت شاهد انتخاب شد. هر کدام از کرتهای آزمایش، 49 مترمربع مساحت داشت و به شکل مربع بود که در زمین شیبدار با شیب متوسط 20 درصد احداث شد. در پایین دست هر سامانه، مخزنی برای جمعآوری و ذخیرهی نابهجا تعبیه شد. اطلاعات بارش نیز از طریق باراننگار و حجم آب جمعآوری شده در داخل هر مخزن به دقت اندازهگیری شد. نتایج محاسبهی ضریب رواناب نشان داد که میانگین این ضریب در تیمار غیر قابل نفوذ به طور متوسط 4/66 درصد و در تیمار طبیعی با فیلتر و تیمار طبیعی به صورت شاهد به ترتیب 3/9 و 8/2 درصد است. در نتیجه میتوان گفت در مناطق مستعد در اقلیم خشک و نیمه خشک، استفاده از پوشش غیر قابل نفوذ در سیستمهای سطوح آبگیر میتواند در کاهش فرسایش رسوب، استحصال آب باران و جمعآوری حجم آب کافی نقش مهمی داشته باشد تا رطوبت مورد نیاز درختان ثمردهنده را تأمین کند.