گروه مهندسی طبیعت و گیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربتحیدریه، تربتحیدریه ، me.bashiri@yahoo.com
چکیده: (6 مشاهده)
امروزه میزان بهرهبرداری از آبخیزهای کشور بسیار بالاتر از حدمجاز است که بخشی عمده از این بهرهبرداری به چرای دام اختصاص دارد. چرای زودرس و مفرط اراضی مرتعی توسط دام بر فرایندهایی همچون کمیت و کیفیت پوشش گیاهی، نفوذپذیری، تخلخل، رطوبت خاک، میزان رواناب و فرسایش خاک مراتع با فشردگی و تخریب فیزیکی خاک اثرگذار است. در این راستا پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر میکروتراسهای ایجاد شده در مسیرهای تردد دام بر رواناب، رسوب و نفوذپذیری در شش منطقه از مراتع آبخیز صنوبر تربت حیدریه درون 36 نقطه (18 میکروتراس و 18 شاهد) و با استفاده از شبیهساز باران صحرایی و رینگهای دوتایی انجام شد. نتایج تحلیل دادههای میدانی نشان داد که در متغیرهای نفوذ در هر شش منطقه و در رواناب در پنج منطقه بین تیمار و شاهد اختلاف معنیداری (0.05=P.Value) وجود دارد. اما در متغیرهای بار رسوبی و غلظت رسوب تنها در یک نقطه، بطور معنیداری تیمار بالاتر از شاهد است. بین شش منطقه مطالعاتی فقط در متغیر بار رسوبی اختلاف معنیداری (0.05=P.Value) با هم وجود داشت و با در نظر گرفتن توآم هر شش منطقه، بین مقادیر بدست آمده از دو گروه تیمار و شاهد در هر چهار متغیر تحقیق اختلاف معنیداری (0.01=P.Value) مشاهده شد. در نتیجه با توجه به عمومیت داشتن حضور میکروتراسهای ناشی از لگدکوبی دام در مراتع کشور و اثر معنادار آن بر فرایندهای رواناب، رسوب و نفوذ خاک، لازمست در تدوین و اجرای برنامه مدیریت چرای دام مراتع به نحوی برنامهریزی شود تا توسعه این فرایند متوقف و به خاک مراتع فرصت احیاء مناسب داده شود.