۳ نتیجه برای پیروزی
صیاد اصغری سراسکانرود، دلنیا پالیزبان، الناز پیروزی،
سال ۸، شماره ۱ - ( بهار ۱۳۹۷ ۱۳۹۷ )
چکیده
تهیهی نقشهی کاربری اراضی با استفاده از دادههای دورسنجی، یکی از جدیدترین و پرکاربردترین روش‌های تهیهی نقشهی کاربری اراضی و مقایسهی کاربری‌های موجود است. عدم رعایت قابلیـت توسـعهی زمـین در انتخاب کاربری‌ها و مدیریت غیر اصولی آنها، باعث فرسایش مـی‌شـود. پژوهش حاضر به منظور بررسی روند تغییرات کاربری اراضی و تأثیر آن بر فرسایش، با استفاده از تصاویر سال ۲۰۰۰ و ۲۰۱۷ سنجده ASTER ماهوارهی TERRA انجام شدهاست. نقشهی کاربری اراضی نیز با استفاده از روش شیءگرا تهیه شد. برای ارزیابی صحت نتایج، از دادههای آموزشی استفاده شد. سپس مهمترین روش‌های ارزیابی صحت، شامل د‌قت‌کلی و ضریب کاپای طبقه‌بندی استخراج شد که برای سال ۲۰۰۰ و ۲۰۱۷ به ترتیب ۸۹/۰ و ۹۲/۰ درصد بود. نقشهی پهنهبندی فرسایش با استفاده از نقشههای کاربری اراضی، حاصل و عوامل شامل شیب، لیتولوژی، فاصله از جادّه، فاصله از آبراهه، بارش و خاک با استفاده از روش وزندهی کرتیک و روش WLC انجام شد. نتایج نشان داد در نقشهی کاربری حاصل، بیشترین میزان مساحت در سال ۲۰۰۰ به کاربری مراتع اختصاص دارد که در سال ۲۰۱۷ به طور چشمگیری این کاربری کاهش یافته و به زمینهای زراعی تبدیل شدهاست. با توجه به نقشهی پهنهبندی فرسایش سال ۲۰۰۰، به ترتیب ۷۹/۸ و ۲/۲۸ درصد و با توجه به پهنهبندی فرسایش ۲۰۱۷، به ترتیب ۰۴/۱۱ و ۰۸/۳۴ درصد از مساحت شهرستان در دو طبقهی بسیار پرخطر و پرخطر قرار دارد. میتوان افزایش مساحت مربوط به طبقات بسیار پرخطر و پرخطر فرسایشی را در حوضهی مورد مطالعه به علل زیر: تبدیل اراضی با پوشش مرتعی به اراضی زراعت آبی، افزایش مناطق مسکونی در حاشیهی رودخانه، رعایت نکردن حریم رودخانه، افزایش خطوط ارتباطی و به تبع آن دخالت انسان در محیط؛ مرتبط دانست.
صیاد اصغری سراسکانرود، الناز پیروزی،
سال ۱۱، شماره ۳ - ( پائیز ۱۴۰۰ )
چکیده
رودخانه و فرایندهای رودخانه‌ای در سطح زمین، مهمترین سیستمهای ژئومورفیک فعال است که در اثر کنترل‌کننده‌های محیطی و دستکاری‌های انسانی در سیستمهای طبیعی، طی مقاطع زمانی و مکانی مختلف، تغییرات متفاوتی را از خود نشان می‌دهند. این تغییرات و جابه‌جایی‌ها مشکلاتی را برای کاربری‌های انسانی و اکولوژیکی ایجاد می‌کند و از مباحث مهم در ژئومورفولوژی رودخانه‌ای محسوب می‌شود. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثرات احداث سد سهند بر شرایط هیدرولوژیکی رودخانه قرانقوچای از بازه پاییندست سد سهند تا روستای خراسانک و تحلیل تغییر شکل هندسی مجرا، در بازه زمانی ۱۳۷۴ تا ۱۳۹۷ است. این پژوهش متکی بر کارهای میدانی، استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، دادههای هیدرومتری، نقشههای توپوگرافی و زمین‌شناسی است. شرایط هیدرولوژیکی رودخانه با استفاده از ۲۶ شاخص هیدرولوژیکی، در دو دوره قبل از احداث سد و بعد از احداث آن محاسبه شد. سپس برای بررسی رابطه معناداری شاخص‌ها، از آزمون آماری T جفتی استفاده شد. به منظور بررسی تغییرات شکل مجرا نیز از پارامترهای بررسی شکل هندسی رودخانه شامل ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی استفاده و میزان مهاجرت مجرا با استفاده از روش ترانسکت محاسبه شد. با توجه به نتایج مطالعه، از لحاظ شاخص‌های هیدرولوژیکی Q۵، Q۱۰، Q۱۵، دبی حداقل، دبی حداکثر و دبی مد، بین دو دوره قبل و بعد از احداث سد تفاوت معناداری دیده می‌شود. میانگین ضریب خمیدگی در سال ۱۳۷۴، ۱۵/۱ بود و در سال ۱۳۹۷ به مقدار ۱۸/۱ افزایش یافت و الگوی رودخانه از پیچان‌رودی بسیار توسعهیافته به توسعهیافته تبدیل شد. میانگین آهنگ مهاجرت مجرای رودخانه در طی بازه زمانی ۲۴ ساله مورد مطالعه، در حدود ۱۴۳/۰ متر در سال بود. بیشترین مقدار جابهجایی عرضی مجرا، در ترانسکت یک به میزان ۴۱/۰ متر در سال و کمترین جایه‌جایی در ترانسکت یازده، به مقدار ۰۲۲/۰ متر در سال است. در نتیجه، مشخص شد که رودخانه قرانقوچای در بازه مطالعاتی، تغییرات مورفولوژیکی و جابهجایی مجرا داشتهاست و عوامل مؤثر این تغییرات به طور عمده شامل تغییرات دبی به ویژه در زمینه احداث سد، فرسایشپذیر بودن سازندهای بستر و کنار رودخانه و عوامل مختلف انسانی است.
الناز پیروزی، صیاد اصغری سراسکانرود، بتول زینالی،
سال ۱۵، شماره ۱ - ( بهار ۱۴۰۴ )
چکیده
فرسایش خاک، مشکل جهانی است که به طور جدی منابع آب و خاک را تهدید می‌کند و تغییرات کاربری اراضی از عمده عوامل دخیل در افرایش پتانسیل فرسایش می‌باشد. شهرستان مشکین‌شهر، با نظر به شرایط محیطی از دیرباز تحت تأثیر وقوع فرسایش بوده است، امّا در طی سال‌های اخیر، با توجه به روند رو به‌رشد جمعیّت و تغییرات غیراصولی کاربری اراضی، پتانسیل رخداد این مخاطره در سطح شهرستان افزایش یافته است. بر این‌اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر فرسایش خاک، در سطح این شهرستان می‌باشد. در راستای دستیابی به اهداف پژوهش، نقشۀ طبقه‌بندی‌شدۀ کاربری اراضی برای دو سال ۲۰۰۲ و ۲۰۲۴ با استفاده از روش طبقه‌بندی شیءگرا استخراج گردید. به‌منظور پهنهبندی خطر فرسایش، بعد از تهیۀ لایه‌های اطّلاعاتی عوامل مؤثر بر فرسایش در محیط GIS، مدل‌سازی نهایی با بهره‌گیری از روش ترکیب خطی وزن‌دار صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که در هر دو دورۀ زمانی مورد مطالعه کاربری‌های مراتع ضعیف و زراعت دیم بیشترین مساحت شهرستان را پوشش می‌دهند و بیشترین تغییر کاربری شهرستان به صورت تبدیل مراتع ضعیف به زراعت دیم بوده است. با نظر به نقشه پهنهبندی فرسایش نیز در سال ۲۰۰۲ مساحت طبقه بسیار پرخطر و پرخطر، ۳۰۸/۲۱۶ و ۰۶۸/۷۷۹ کیلومترمربع بوده است که مقدار این طبقات در سال ۲۰۲۴ به ترتیب؛ به ۲۴۸/۶۰۰ و ۲۲۸/۸۲۰ کیلومترمربع افزایش یافته است. با نگاهی به نتایج حاصل از تحلیل تغییرات کاربری اراضی و انطباق آن با نقشههای پتانسیل خطر فرسایش، میتوان کاهش سطح مراتع، باغات و پوشش جنگلی و در مقابل افزایش مساحت اراضی زراعی (آبی و دیم) و نواحی مسکونی را به عنوان مهمترین دلایل افزایش پتانسیل فرسایش خاک در سطح شهرستان مشکین‌شهر مطرح نمود.
