مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

بخش عمده‌ای از کشور ما در منطقه خشک و نیمه‌خشک واقع شده که معمولاً میزان فرسایش و رسوب این مناطق بالاست، از اینرو بررسی فرآیند فرسایش خاک و تولید رسوب و ارزیابی عوامل مؤثر بر آن از ضروریات مدیریت صحیح منابع موجود در یک حوزه آبخیز می­باشد. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی کارایی مدل  MUSLEدر برآورد رسوب در مقیاس رگبار و نیز مدل‌سازی آن با استفاده از خصوصیات رگبار و رواناب مربوطه در چهار زیرحوزه از زیرحوزه­های آبخیز رودخانه دویرج استان ایلام بوده که در نهایت مدلی بهینه برای برآورد رسوب رگبار در این حوزه ارائه شده است. برای انجام تحقیق حاضر از 2 رگبار به تاریخ­های 2/10/1391 و 10/11/1391 استفاده شده است و نتایج بیانگر تطابق مناسب در مرحله واسنجی مقدار رسوب مشاهده‌ای و برآوردی هر چهار زیرحوزه می‌باشند. اما در مرحله اعتبارسنجی، مقدار رسوب مشاهده‌ای و برآوردی زیرحوزه‌های 1، 2 و3 دارای اختلاف بیشتری نسبت به زیرحوزه شماره 4 می­باشد که دلیل ناکارآمدی مدل در مرحله اعتبارسنجی را می‌توان به مساحت زیاد زیرحوزه­ها نسبت داد. جهت ارائه مدل بهینه کل حوزه از رابطه رگرسیونی استفاده گردید که توان فاکتور رواناب از 56/0 به 34/0 تغییر نمود که دارای ضریب همبستگی بالایی (90 درصد) می­باشد. در این حالت اگر چنانچه زیرحوزه­های دیگر حوزه آبخیز دویرج دارای شرایط مشابهی از نظر زمین­شناسی، خصوصیات پوشش گیاهی، فیزیوگرافی و... باشند می­توان از مدل تغییر شکل یافته MUSLE استفاده کرد.