مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

ﻫﺪف اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ، ﺑﺮرﺳـﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣؤﺛﺮ ﺑﺮ پذیرش عملیات حفاظت خاک به منظور کنترل فرسایش در باغ­های اراضی حوضه­ی آبخیز چهل­چای در استان گلستان است. جامعه­ی آماری مشمول بر 623 نفر از باغداران این حوضه در سال 1394 است که از بین آنها 241 نفر به عنوان نمونه، از طریق روش نمونه‌گیری خوشه‌ای در 12 روستا انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌ای بود که روایی آن از طریق نظر گروهی از متخصصان و پایایی آن، از طریق محاسبه­ی آلفای کرونباخ برای گویه‌های ادراک از مزایا (78/0) و معایب (81/0) استفاده از روش‌های حفاظت خاک تأیید شد. نتایج نشان داد که 5/53 درصد پاسخگویان معتقدند که باغ آنها به اقدامات حفاظت خاک نیاز فوری دارد؛ در حالی که فقط 8/37 درصد پاسخگویان از یکی از روش­های حفاظت خاک استفاده می­کردند که در این بین، پوشش دائمی خاک توسط کشت‌های همزمان و نواری از جمله اصلی‌ترین روش‌های حفاظتی مورد استفاده بوده­است. نتایج نشان داد 1/48 درصد از آنها با روش­های حفاظت خاک میزان آشنایی کمی داشتند. از بین گویه‌های منافع کشاورزی حفاظتی مواردی مانند افزایش حاصلخیزی خاک و کاهش آلودگی در رواناب، اهمیت بیشتر و از بین گویه‌های هزینه­های حفاظت خاک نیز گویه‌های ریسک بالای روش­های جدید و افزایش هزینه­ی نیروی کار، اولویت بالاتری داشته‌اند. نتایج اجرای مدل لوجیت نشان داد که سابقه­ی کشاورزی، سن و ادراک از هزینه‌های کشاورزی حفاظتی بر پذیرش روش­های حفاظت خاک تأثیر منفی دارد و متغیرهای دفعات وقوع سیلاب، آشنایی با روش‌های حفاظت خاک، استفاده از نتایج آزمایش خاک در باغ، وجود فرسایش خاک، مساحت زمین‌های شیب­دار، مساحت زمین‌ و درآمد دارای تأثیر مثبت و معنی­دار بودند.