Hazbavi Z, Azizi E, Sharifi Z, Alaei N, Mostafazadeh R, Behzadfar M et al . Comprehensive Estimation of Erosion and Sediment Components using IntErO Model in the KoozehTopraghi Watershed, Ardabil Province. E.E.R. 2020; 10 (1) :92-110
URL:
http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-553-fa.html
حزباوی زینب، عزیزی الهام، شریفی زهرا، علائی نازیلا، مصطفی زاده رئوف، بهزادفر مرتضی و همکاران.. برآورد جامع مؤلفههای فرسایش و رسوب با استفاده از مدل IntErO در حوزه آبخیز کوزهتپراقی، استان اردبیل. پژوهش هاي فرسايش محيطي. 1399; 10 (1) :92-110
URL: http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-553-fa.html
استادیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی و عضو پژوهشکده مدیریت آب، دانشگاه محقق اردبیلی ، z.hazbavi@uma.ac.ir
چکیده: (2763 مشاهده)
تحقیق حاضر با هدف برآورد مؤلفههای مرتبط با فرسایش و رسوب با استفاده از مدل IntErO ((Intensity of Erosion and Outflow در حوزه آبخیز کوزهتپراقی، استان اردبیل انجام شد. برای اجرای این مدل ابتدا 26 داده ورودی شامل ویژگیهای هندسی، توپوگرافی، حداکثر جریان خروجی، هیدرولوژی، هواشناسی و شدت فرسایش برای کل حوزه آبخیز و 36 زیرحوضه آن استخراج شد. سپس منطبق با استانداردهای مورد نیاز مدل، بانک اطلاعاتی آنها در محیط Excel تهیه و وارد نرمافزار شد. پس از اجرای مدل IntErO، 22 مؤلفه مرتبط با فرآیند فرسایش حوزه آبخیز کوزهتپراقی بهدست آمد. اکثر مؤلفههای فرسایشی در سطح 36 زیرحوزه آبخیز مورد مطالعه دارای تغییرات مکانی زیادی بوده و این مساله بیانگر تنوع شرایط اکولوژیکی و بیوفیزیکی در سطح حوزه آبخیز است. در این پژوهش، حداکثر و حداقل مقدار ضریب شدت فرسایش خاک (Z) در زیرحوضههای 6 و 10 واقع در بخش شرقی حوضه مورد مطالعه برآورد شد. میانگین کل رسوب تولیدی ناشی از فرسایش سطح حوزه آبخیز (Wgod) برابر با 65/222854 مترمکعب در سال بود. علت بالا بودن فرسایش ویژه با مقادیر بالای 200 مترمکعب بر کیلومترمربع در سال در برخی از زیرحوضهها را میتوان به بهرهبرداری و دخالت شدید صورت گرفته نسبت داد. براساس نتایج به دست آمده مقدار میانگین و انحراف معیار ضریب تهنشست مجدد رسوبات حاصل از فرسایش (Ru) برای کل حوزه آبخیز برابر با 09/0±26/0 بوده است. مقادیر فرسایش خاک واقعی (Ggod) و فرسایش خاک واقعی ویژه (Ggod/km2) برابر با 90/172704 مترمکعب در سال و 50/215 مترمکعب بر کیلومترمربع در سال ارزیابی شد. نتایج مطالعات انجام شده حاکی از نفوذپذیری زیاد، درزیرحوضههای بالادست، است. در این زیرحوضهها وجود اراضی مرتعی با پوشش گیاهی علفزار، موجب نفوذ بیشتر آب در لایه های خاک میشود. نتایج بهدست آمده، در مدلسازی فرآیندهای مختلف اکولوژیکی، هیدرولوژیکی و مدیریتی حوزه آبخیز، اولویتبندی مناطق بحرانی و اجرای پایدار و مؤثر اقدامات احیایی و حفاظتی کاربرد دارند.