گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و محیط زیست، دانشگاه اراک، اراک ، m-mohammadighaleni@araku.ac.ir
چکیده: (3758 مشاهده)
هدف از تحقیق حاضر، ارزیابی اثرات سطوح مختلف شیب و شدت باران بر مشخصات رواناب و رسوب با استفاده از شبیهساز باران است که در قالب مطالعهای آزمایشگاهی اجرا میشود. تحلیل تجزیه واریانس متغیرهای مورد اندازهگیری در آزمایشها، با سه تکرار به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با دو متغیر شدت باران در پنج سطح (15، 5/22، 30، 5/37 و 45 میلیمتر بر ساعت) و شیب در سه سطح 1، 3 و 5 درصد با استفاده از نرمافزار SPSS 26 انجام شد. نتایج تحلیل واریانس، حاکی از اثرات معنیدار سطوح مختلف شیب و شدت باران بر مقادیر متغیرهای اندازهگیریشده شامل حجم رواناب، ضریب رواناب، غلظت رسوب و هدررفت خاک در سطح معنیداری یک درصد است. همچنین نتایج آزمون دانکن بیانگر اختلاف معنیدار در سطح یک درصد برای تمامی متغیرهای اندازهگیری شدهاست؛ به طوری که بیشترین و کمترین افزایش مقادیر میانگین به ازای افزایش شیب از 1 به 5 درصد، مربوط به هدررفت خاک و ضریب رواناب و به ترتیب برابر با 182 و 5 درصد افزایش در مقادیر میانگین آنها است. بیشترین تغییر در بین پارامترهای اندازهگیری، به ازای تغییر یک سطح متغیر شیب از 1 به 3 درصد در مقدار میانگین هدررفت خاک دیده میشود که برابر با 75/41 گرم افزایش بودهاست. با افزایش شدت باران از 15 به 45 میلیمتر بر ساعت میانگین تمامی متغیرهای مورد اندازهگیری شامل حجم رواناب، ضریب رواناب، غلظت رسوب و هدررفت خاک به ترتیب برابر با 341، 20، 635 و 446 درصد افزوده میشود.