مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

فرسایش خاک و اثرات آن یکی از مهم­ترین مشکلات زیست محیطی عصر حاضر می­باشد. مغذی شدن، کاهش اکسیژن و بالا رفتن غلظت عناصر غذایی (فسفر و نیتروژن) در مخازن، کانال­ها و سایر منابع آب از مهمترین عواقب آلودگی آب­ها می­باشند. فسفر از یک سو جزء عناصر مهم در رشد گیاهان و حیات جانداران بوده و از سوی دیگر از عوامل مهم در آلودگی منابع آب و مغذی شدن آنها به­شمار می­آید. هدف از انجام این تحقیق بررسی مقدار هدر رفت فسفر قابل جذب گیاه طی فرآیند فرسایش خاک در حوزه آبخیز کجور می­باشد. بدین منظور نمونه­برداری از جریان رودخانه طی وقایع بارندگی به­وسیله نمونه­بردار دستی و از نقطه ثابت صورت گرفت. نتایج نشان­داد که کمینه و بیشینه هدررفت فسفر 321 و 6707 گرم با متوسط 2620 گرم است و هدر رفت فسفر در این دوره به­شدت تحت تأثیر فرسایش خاک قرار داشته است. نتایج مدل­سازی بین مقادیر هدر رفت فسفر, رسوبدهی و حجم رواناب حاکی از آن بود که برآورد میزان هدر رفت فسفر به­وسیله مقادیر دبی امکان­پذیر نیست در حالی­که با داشتن مقدار کل فرسایش خاک می­توان با خطای تخمین 26 درصد میزان فسفر همراه رسوبات را به­دست آورد. نتایج تحقیق حاضر به­روشنی دلالت بر توانایی مناسب روابط حاصله در برآورد غلظت فسفر در حوزه آبخیز مذکور و سایر مناطق با شرایط مشابه به­منظور ارتقای برنامه­ریزی­های حفاظت آب و خاک می­باشد.