Nikjoo vakilabad F, shahab arkhazloo H, Goli Kalanpa E, asghari S. Investigating the Effect of Polyacrylamide Concentration and Slope Position on Soil Erosion and Leaching of Elements. E.E.R. 2023; 13 (2) :192-209
URL:
http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-743-fa.html
گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل ، hose_shohab@yahoo.com
چکیده: (1666 مشاهده)
یکی از اثرات مهم فرسایش خاک، هدر رفت عناصر غذایی خاک و کاهش حاصلخیزی آن است. استفاده از مواد اصلاحگری مانند پلیاکریلآمید ضمن کاهش تولید رواناب و فرسایش خاک میتواند در کاهش هدررفت عناصر غذایی خاک به ویژه در اراضی شیبدار مفید باشد. در این پژوهش، اثر غلظتهای مختلف پلیاکریل آمید بر تولید رواناب و رسوب و هدر رفت کربن آلی خاک و عناصر سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و فسفر خاک سطحی در سه موقعیت شیب و در اثر بارش ده دقیقهای با شدت 35 میلیمتر بر ساعت بررسی و بارش مورد نظر نیز با دستگاه شبیهساز باران نوساندار شبیهسازی شد. برای این منظور، آزمایش با طرح کاملاً تصادفی فاکتوریل با دو فاکتور موقعیت شیب (در سه سطح پنجه، پا و شانه شیب) و غلظت پلیاکریل آمید آنیونی (در پنج سطح g/m2 6 ، 3، 1، 4/0 و 0) اجرا شد. اثر اصلی موقعیت شیب بر تمام عوامل مورد بررسی معنیدار بود؛ این در حالی است که اثر غلظت PAM فقط بر حجم رواناب تولید شده و هدر رفت فسفر معنیدار بود. همچنین اثر متقابل موقعیت شیب و غلظت PAM بر پارامترهای تولید رسوب و هدررفت عناصر کلسیم و فسفر معنیدار بود. با تغییر موقعیت شیب از پنجه به پای شیب، میانگین حجم رواناب از 84/3 به 8/14 لیتر افزایش یافت و میانگین هدررفت فسفر از 035/0 کیلوگرم بر هکتار به 55/0 کیلوگرم بر هکتار افزایش یافت. تأثیر PAM در غلظتهای بالاتر نسبت به غلظتهای پایینتر در کاهش رواناب، رسوب و به دنبال آن هدررفت عناصرغذایی موجود در خاک بیشتر بود. استفاده از پلی اکریل آمید آنیونی بر کاهش فرسایش خاک و به تبع آن کاهش هدر رفت عناصری مانند فسفر و ماده آلی در اراضی شیبدار تأثیر مهمی داشت؛ چرا که خروج این عناصر از خاک بیشتر به صورت چسبیده به ذرات خاک صورت میگرفت.