مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

فرسایش یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در هدر رفت منابع ارضی به شمار می‌رود. آگاهی از میزان خطر فرسایش، امکان شناسایی نواحی بحرانی و اولویت‌بندی برنامه‌های مدیریتی و حفاظتی را فراهم می‌سازد. هدف از این پژوهش تهیه نقشه خطرپذیری فرسایش خاک با بکارگیری تکنینک‌های سنجش از دور، سیستم اطلاعات جغرافیایی و همچنین سامانه‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره در حوضه دوآب استان لرستان است. بدین منظور، ابتدا داده‌های 8 پارامتر تأثیرگذار در فرسایش خاک شامل؛ شیب، جهت‌شیب، لیتولوژی، کاربری‌اراضی، پوشش‌گیاهی، بارش، خاک و آبراهه در محیط GIS آماده‌سازی گردید و با استفاده از روش ANP و مقایسه زوجی وزن هر معیار و وزن کلاس‌های هر لایه در نرم‌افزار Super Decision محاسبه شد. سپس با استفاده از توابع رویهم‌گذاری GIS کل محدوده برای هر یک از معیارهای تعیین‌شده پهنه‌بندی شد در نهایت، با تلفیق نقشه‌های پهنه‌بندی‌شده بر اساس وزن اکتسابی از روش ANP نقشه نهایی در پنج کلاس خطر خیلی‌زیاد، خطر زیاد، خطر متوسط، خطر کم و خطر بسیارکم تهیه شد. نتایج این پژوهش نشان داد که 11 درصد از مساحت محدوده موردمطالعه در کلاس خطر خیلی‌زیاد، 13 درصد در کلاس خطر زیاد، 16 درصد در کلاس خطر متوسط، 28 درصد در کلاس خطر کم و 32 درصد در کلاس خطر بسیارکم واقع شده است. همچنین برای صحت سنجی نتایج، موقعیت 93 نقطه از نقاط دارای فرسایش در بررسی میدانی با استفاده از دستگاه GPS مشخص گردید و از توابع رویهم‌گذاری ArcGISاین نقاط با نقشه نهایی فرسایش انطباق داده شد. نتایج حاصل از این همپوشانی نشان داد که از این تعداد 24 درصد در کلاس خطر خیلی‌زیاد، 51 درصد در کلاس خطر زیاد، 13 درصد در کلاس خطر متوسط، 3 درصد در کلاس خطر کم و 9 درصد در کلاس منطقه خطر بسیارکم قرار گرفتند. بر این اساس داده‌های برداشت‌شده در مطالعه میدانی با نتایج مستخرج از روش ANP همخوانی داشته که نشان‌دهنده دقت روش ANP در بررسی فرسایش در منطقه مورد مطالعه می‌باشد.