رشد روزافزون جمعیت سبب نیاز بیشتر جوامع بشری به استفاده از منابع طبیعی مانند شن و ماسه شده است. برداشت مستقیم شن و ماسه از بستر رودخانه منجر به افزایش غلظت رسوبات معلق در پاییندست محل برداشت و بروز مشکلات مختلفی از جمله پر شدن مخازن سدها، تغییر خصوصیات هیدرولیکی کانال و خسارات محیط زیستی میگردد. حال آنکه دامنه تاثیرپذیری زمانی و مکانی این دخالتها تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از این رو پژوهش حاضر بهمنظور بررسی تغییرات زمانی و مکانی غلظت رسوب معلق پس از برداشت شن و ماسه در رودخانهی کجور در حوزهی آبخیز آموزشی و پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس در استان مازندران انجام شد. برای این منظور، تاثیر برداشتهای معمول شن و ماسه از بستر رودخانه در فاصلهی زمانی و مکانی بهترتیب صفر تا 4 ساعت و صفر تا 200 متر مدنظر قرار گرفت و سپس تغییرات غلظت در بازههای مختلف اندازهگیری شد. نتایج بهدست آمده نشان داد که غلظت رسوب معلق پس از یک برداشت کوچک محلی، تا فاصلهی مکانی 100 متر و فاصلهی زمانی حدوداً 2 ساعت دارای تغییرات محسوسی بوده است. همچنین نتایج تحلیل آماری با استفاده از آزمون مدل خطی عمومی اندازهگیری تکرار شده نیز نشان داد که افزایش غلظت رسوب معلق در بازهی 50 متری پس از محل برداشت شن حدود 30 دقیقه (05/0=P) و در بازههای صفر تا 200 متر پس از محل برداشت نسبت به نمونه قبل از برداشت شن حدود 10 دقیقه (01/0=P) معنیدار بوده است. |
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |