مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

نخستین گام برای مهار هدررفت خاک، برآورد مقدار فرسایش خاک می‌باشد. یکی از روش‌هایی که در شرایط نبود آمار و اطلاعات طولانی‌مدت، به طور گسترده برای برآورد فرسایش آبی استفاده می‌شود، معادله جهانی فرسایش خاک است. نیروی مؤثر در ایجاد اشکال مختلف فرسایش، قدرت فرسایندگی باران و رواناب بوده و در قالب شاخص‌هایی به نام شاخص فرسایندگی(R) بیان می-شوند. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی شاخص فرسایندگی معادله جهانی فرسایش خاک و برخی از نسخ آن در مقیاس رگبار انجام شد. مقادیر رواناب و رسوب حاصل از 20 مورد رگبار بوقوع پیوسته در سه سال متوالی در پلات‌های آزمایشی (طول 20 متر، عرض 2 متر و کاربری مرتعی) پایگاه حفاظت خاک سنگانه مشهد به عنوان معرف مناطق نیمه خشک خراسان برای انجام تجزیه و تحلیل‌ها مورد استفاده قرار گرفت و شاخص‌های فرسایندگی با استفاده از این مقادیر محاسبه شد. نتایج بیانگر آن است که شاخص فرسایندگی مدل USLEM با ضریب همبستگی 608/0 برای پیش‌بینی میزان فرسایش در مقیاس رگبار مناسب‌ترین شاخص می-باشد. همچنین استفاده از دو مشخصه ضریب رواناب (691/0r= و 001/0p<) و دبی ( 596/0r= و 001/0 p<) در تعیین راحت و آسان میزان هدر رفت خاک در منطقه مورد نظر قابل‌قبول می‌باشد.