دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ، z_asadolahi@yahoo.com
چکیده: (7365 مشاهده)
منافع متعددی که اکوسیستمها برای افراد فراهم میسازند خدمات اکوسیستم نامیده میشود که از بین آنها میتوان به نگهداشت خاک و کنترل فرسایش اشاره نمود. با کمیسازی این خدمت، توان اکوسیستم در حفظ خاک تخمین زده میشود. در این مطالعه از بسته نرم افزاری InVEST جهت مدلسازی خدمت نگهداشت خاک در بخش شرقی حوزه آبخیز گرگانرود در استان گلستان استفاده شده است. پتانسیل هدررفت خاک بر اساس معادله جهانی هدررفت خاک (USLE) تخمین زده شد که تابعی از فاکتورهای فرسایندگی باران (R)، فرسایش پذیری خاک (K) گرادیان طول شیب (LS)، پوشش و کاربری سرزمین (C)و اعمال مدیریتی (P) است. میزان نگهداشت خاک از رابطه RKLS - USLE به دست آمد. نتایج نشان داد مقادیر هدر رفت خاک سالانه از 0 تا 75 تن در سطح پیکسل متغیر میباشد. مناطق با پتانسیل فرسایش زیاد عمدتا در مسیر آبراههها و در بخش شرقی و شمال شرقی منطقه مورد مطالعه در مناطق جنگلی مرتفع با شیب بالا قرار دارند. مجموع نگهداشت سالانه خاک از 5/0 تا 3916 تن در هکتار در هر زیرحوزه متغیر است. زیرحوضههای با پوشش غالب جنگل بیشترین میزان نگهداشت خاک کل حوضه معادل 2/86 درصد را به خود اختصاص دادهاند و کمترین میزان نگهداشت خاک به اراضی کشاورزی پایین دست حوزه اختصاص دارد و این علیرغم شیب کم این محدودهها است. در خصوص نرم افزار InVEST این نتیجه حاصل شد که در مقایسه با مدلهای دیگر در زمینه فرسایش و رسوب، این مدل قادر است با وارد سازی اطلاعات حداقل، خروجیهای نسبتا مفیدی در زمینه این خدمت اکوسیستمی در اختیار کاربر قرار دهد.