مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

بافت خاک یا درصد نسبی ذرات شن، سیلت و رس با توجه به اینکه برخی از خصوصیات خاک نظیر مقاومت خاک به فرسایش­پذیری، نفوذپذیری، ظرفیت نگهداری رطوبت، CEC و رفتار خاک در مقابل شخم و دیگر عملیات خاک­ورزی را منعکس می­سازد، اهمیت زیادی دارد. محدوده­ی مورد مطالعه با مساحت حدود ۴/۱۷۱۵ هکتار، در کنار سد خاکی آیج، شرق شهرستان جونقان استان چهارمحال و بختیاری واقع شده­است. به منظور تحقیق، ۴۰ نمونه خاک دست خورده از منطقه جمع­آوری، سپس نمونه­ها در هوای آزاد خشک وکوبیده شد و بعد از عبور از الک ۲ میلی­متری، آزمایش­های موردنظر بر روی آنها صورت گرفت. هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر حذف آهک بر درصد اجزای تشکیل دهنده­ی خاک­های سطحی و فرسایش­پذیری منطقه­ی مورد مطالعه ­است. برای بررسی تأثیر حذف آهک بر اجزای سازنده­ی خاک­ها، از روش آماری  Paired-Samples T-Testدر سطح احتمال ۰۵/۰ استفاده شد. نتایج نشان داد که حذف آهک بر روی درصد ذرات رس، سیلت و شن خیلی ریز تأثیر معنی­داری داشته، اما بر روی شن تأثیر معنی­داری نداشته­است. همچنین نتایج تجزیه­ی مکانیکی خاک پس از حذف کربنات کلسیم، نشان داد که میزان رس و شن خیلی ریز خاک­ها عموماً با حذف کلسیم کربنات به طور معنی­داری کاهش یافته­، در صورتی که  میزان سیلت خاک­ها افزایش و شن خاک نیز تغییر معنی­داری پیدا نکرده­است. این مسئله با این فرض قابل توجیه می­باشد که کربنات کلسیم در این خاک­ها عمدتاً جزء بخش رس و شن خیلی ریز خاک بوده­است که با حذف کربنات کلسیم، ذرات شن خیلی ریز به ذرات سیلت تبدیل و آهک در حد ذرات رس، به علت حل شدن از بین رفته­است. در نتیجه با حذف کربنات کلسیم، میزان رس و شن خیلی ریز کاهش و میزان سیلت، افزایش می­یابد. لذا با حذف آهک، انتظار می­رود فرسایش­پذیری خاک افزایش و در پی آن مقاومت خاک کاهش یابد.