مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

رشد انفجارآمیز جمعیت و شهرنشینی و همراه با آن، بهره‌برداری بی‌رویه از منابع محیطی و ذخایر طبیعی از جمله عواملی است که بر محیط­زیست­ اثر سو داشته و منابع مورد نیاز برای تغذیه و گذران سالم گروه­های انسانی را در معرض تهدیدهای آشکار و پنهان قرار می‌دهد. راز موفقیت و ترجمان بقای اکوسیستم­ها، وابسته به پویایی پایدار، پایش مستمر محیط و احاطه حداکثری بر آن خواهد بود لذا جهت در نظر گرفتن تمام جوانب بیرونی و درونی مدلی تحت عنوان SWOT ابداع شده است. در این پژوهش برای تحلیل تغییرات پوشش/کاربری شهرستان طالقان ماتریس SWOT کیفی به منظور تدوین راهکاری مدیریت پایدار سرزمین تدوین شد. منطقه مورد مطالعه شهرستان طالقان است که یکی از شهرستان­های تابعه استان البرز (کرج) بوده که در محدوده حوزه آبخیز طالقان قرار گرفته است؛ با استناد به نتایج تحلیل ماتریس SWOT توسعه گردشگری پایدار به عنوان بهترین راهبرد قوت-فرصت، اعمال قوانین آلودگی آب و خاک از طرف مراکز بهداشت منطقه به عنوان بهترین راهبرد قوت-تهدید، جلوگیری از تغییر کاربری اراضی به عنوان بهترین راهبرد ضعف-فرصت و در نهایت اجرای طرح مرتعداری به منظور کاهش رواناب سطحی و متعاقبا کاهش فرسایش خاک به عنوان بهترین راهبرد ضعف-تهدید ارائه شد. با این وجود پیشنهاد شد مطابق با دارنمای سنجش پایداری (رهیافتIUCN) شاخص­های مطلوبیت اکوسیستم و مطلوبیت زندگی انسان بر پایه ویژگی‌های بوم­شناختی و دانش بومی آن مناطق که ریشه در مشارکت مردمی دارد اندازه­گیری گردد و بر اساس وضعیت پایداری راهکارهای واقع بینانه­تری ارئه شود تا خللی در تعادل طبیعی اکوسیستم بروز نکند و به توسعه پایدار و درخور شهرستان طالقان بیانجامد.