مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

بررسی عوامل مؤثر در فرسایش کناری و تغییر مرفولوژی رودخانه مستلزم وجود اطلاعات پایه در زمینه­های زمین‌شناسی، هیدرولیک وخصوصیات هندسی رودخانه است. در این تحقیق کناره­های حساس به فرسایش کناری رودخانه بشار مورد بررسی قرار گرفت. در این ارتباط ابتدا با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، عکس‌های هوایی و بازدیدهای صحرایی، مرفولوژی رودخانه بررسی شد و از تطبیق مرفولوژی، نقشه زمین‌شناسی، نقشه حساسیت به فرسایش کناری و بازدیدهای میدانی نقاط آسیب‌پذیر رودخانه شناسایی شد. سپس با توجه به تنوع مرفولوژیکی مسیر رودخانه، یک بازه 10 کیلومتری از رودخانه انتخاب گردید و مطالعات دانه­سنجی، ظرفیت ایمن رودخانه، سرعت متوسط جریان و تنش برشی بر روی آن انجام شد. نتایج بررسی‌ها نشان داد که بازه­هایی از رودخانه که از سازندهای کواترنری، مارنی و سیلتی عبور می­کند دارای حساسیت بالایی به فرسایش می­باشد. بیش از 50 کیلومتر از طول مسیر رودخانه از سازند آسماری عبور می­کند که در بخش زیادی از این سازند رسوبات تراس­های پادگانه­های آبرفتی روی سازند آسماری واقع شده­اند و جریان رودخانه سبب فرسایش کناره گردیده است (کیلومتر 82-92). نتایج ریخت‌شناسی رودخانه نشان داد که رودخانه دارای بیش از 100 مئاندر کوچک و بزرگ است به طوری­که تمامی بازه­های رودخانه تا مرز پیچان رودی پیش رفته اند (ضریب خمیدگی>2/1). بازه­های 44-55 و 82-92 دارای بیشترین ضریب تنش کناری معادل 4/1 بوده است. هم چنین بررسی شاخص­های تنش برشی جداره، پایداری بستر و ضریب اطمینان حاکی از ناپایداری ( وRBS<1  و FS<1) بازه انتخابی می­باشد.