مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

وقوع بادهای فرساینده در شمال­­غرب ایران، همواره سبب خسارت به تأسیسات شهری و مزارع کشاورزی شده است. چنانچه بتوان رفتار و الگوهای همدیدی مولد بادهای توفنده را شناسایی نمود، می­­توان راهکارهای لازم را برای مواجهه با این پدیده­ی­ مخرب اندیشید. در این پژوهش، سریع‌ترین بادهای فرساینده و ضریب پایداری آن در ایستگاه­­های منتخب شمال­­غرب کشور مورد تحلیل­ قرار گرفت. با بهره­­گیری از تحلیل آماره­­های توصیفی، روند لگاریتمی و پلی­­نومیال مرتبه­ی­ 6 داده­ها، مدل مناسب برای پیش­بینی این بادها ارائه شد. برای شناخت دقیق دلایل همدیدی وقوع بادهای فرساینده­ی­ منطقه­­ی مورد مطالعه، نقشه­­های هم­­ارتفاع ژئوپتانسیل و بردار باد تراز 500 هکتوپاسکال جو و هم­فشارهای سطح زمین برای روزهای وقوع باد فرساینده­ تفسیر شد. نتایج بررسی آماری نشان دادند که توزیع داده‌ها سرعت باد، از توزیع­های دوپارامتری ویبول و نرمال تبعیت می­کنند. نتایج روند لگاریتمی و پلی­نومیال مرتبه­ی­ 6 داده­ها همچنین نشان دهنده وجود روند افزایشی بادهای فرساینده در ایستگاه­­های اردبیل و زنجان و روند کاهشی ضریب پایداری باد در تمامی ایستگاه­های مورد بررسی بود. تحلیل‌های همدید همچنین نشان دادند که بادهای فرساینده­­­ی ایستگاه­­های مورد بررسی، با وجود گرادیان فشار در سطح دریا، استقرار ناوه­ی­ نسبتاً عمیق و وجود رودباد جبهه­ی قطبی در تراز 500 هکتوپاسکال در ارتباط هستند.