مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

حوضه­ی آبخیز چرداول با مساحت 993 کیلومترمربع و متوسط ارتفاع 1351 متر، در شمال استان ایلام واقع ‌شده-است. در این تحقیق، از دو مدل وپ و هیدروفیزیکی برای تخمین میزان فرسایش خاک و رسوب در حوضه­ی چرداول استفاده شد. اطلاعات موردنیاز برای اجرای مدل وپ در شش سطح وارد شد که شامل فایل خاک، اقلیم، مدیریت، شیب، آبراهه و مخزن است. بر این اساس، اطلاعات موردنیاز برای ساخت فایل‌های خاک و مدیریت استخراج شد. در فایل خاک اطلاعاتی مانند بافت، ظرفیت تبادل کاتیونی، ماده آلی، مقدار سنگریزه، جریان هیدرولیکی مؤثر و تنش برشی بحرانی وارد شد. در فایل مدیریت نیز اطلاعاتی مانند کاربری اراضی، اعمال مدیریتی انجام‌شده، خصوصیات پوشش گیاهی، خصوصیات فیزیوگرافی و فنولوژیکی گیاهان غالب وارد شد. پس از ساخت کلیه­ی فایل‌های موردنیاز، مدل وپ از طریق نرم‌افزار ژئو وپ اجرا شد. در این نرم‌افزار میزان فرسایش و رسوب به سه روش دامنه، حوضه­ی آبخیز و مسیر جریان برآورد گردید که بر مینای آن میزان رسوب سالانه در حوضه­ی رودخانه­ی چرداول به ترتیب 64/7، 01/6 و 87/11 تن در هکتار است. بر این اساس، دو روش دامنه و مسیر جریان با 64/7 و 87/11 تن در هکتار در سال، به عدد مشاهده‌ای 5/10 نزدیک‌تر و برای برآورد میزان فرسایش و رسوب در منطقه­ی موردمطالعه مناسب می‌باشد. در مدل هیدروفیزیکی، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و یافته‌های تحقیق برای بررسی توان رسوب‌دهی و فرسایش خاک در حوضه­ی چرداول، نشان دادکه میزان تولید رسوب 066/8 تن در هکتار است. نتایج به‌دست‌آمده در روش هیدروفیزیکی، با احتساب R² نتایج بهتری نسبت به R به دست آورد و مقایسه­ی روش هیدروفیزیکی با احتسابR²  ، ضریب همبستگی بیشتری نسبت به R در مقایسه با آمار رسوب­سنجی ایستگاه هیدرومتری چرداول نشان داد. در نهایت، نتایج به‌دست‌آمده از برآورد میزان فرسایش خاک و تولید رسوب در حوضه­ی آبخیز چرداول نشان داد که مدل WEPP در برآورد میزان فرسایش خاک و تولید رسوب دقت بیشتری دارد. در این مدل، روش مسیر جریان برای برآورد میزان فرسایش خاک و تولید رسوب به عدد مشاهده‌ای در ایستگاه هیدرومتری نزدیک است.