مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

فرسایش خاک یکی از مهم­ترین مشکلات خاک در مناطق خشک و نیمه خشک ایران است و آگاهی از میزان آن نقش مهمی در مدیریت حفاظت خاک دارد. توپوگرافی به عنوان یکی از عوامل خاک­سازی در قالب جهت و موقعیت شیب بر ویژگی­های فیزیکی خاک موثر است. جهت شیب از طریق تاثیر بر روی رطوبت، دما و فعالیت ریزجانداران خاک باعث تغییر ماده آلی خاک در جهت­های مختلف شیب و باعث ایجاد تفاوت در کیفیت خاک می­شود. هدف از این ارزیابی پژوهش میزان فرسایش­پذیری و کیفیت خاک در درجات مختلف دو جهت شمالی و جنوبی در بخشی ازحوضه سد طرق در جنوب غرب مشهد بود. برای ارزیابی میزان فرسایش پذیری و کیفیت خاک، تعداد ۴۰ نمونه خاک ازعمق ۰ تا ۳۰ سانتی­متری دو جهت شمالی و جنوبی در شیب­های کمتر از ۱۰%، ۱۰ تا ۲۰ %، ۲۰ تا ۳۰ % و بیشتر از ۳۰ %  از حوضه سد طرق واقع در جنوب غرب مشهد برداشته شد. شاخص فرسایش­پذیری خاک بر اساس پنج ویژگی شامل درصد شن، مجموع درصد سیلت و شن خیلی ریز، درصد ماده آلی، ساختمان و نفوذپذیری نیمرخ خاک تعیین شد. نتایج نشان داد شاخص فرسایش پذیری در جهت شمالی شیب بیشتر از جهت جنوبی بود که ناشی از بیشتر بودن مقدار رس و سیلت قابل پراکنش در آب در جهت شمالی نسبت به جنوبی می­باشد. در جهت شمالی کمترین میزان فرسایش پذیری در شیب کمتر از ۱۰ درصد مشاهده شد که با سایر درجات شیب، تفاوت معنی داری داشت. در جهت جنوبی بین درجات مختلف از نظر مقدار شاخص فرسایش پذیری تفاوت معنی داری مشاهده نشد.