استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده ی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل ، abbasiayda2014@gmail.com
چکیده: (3327 مشاهده)
تغییر کاربری جنگلها و مراتع به کشاورزی، یکی از نگرانیهای بزرگ جهانی در زمینه ی تخریب محیطزیست و تغییر اقلیم محسوب میشود و تغییرات غیرعلمی و ناآگاهانه ی کاربری اراضی اثرات منفی زیادی بر ویژگیهای فیزیکی وشیمیایی خاک دارد؛ از این رو، در این پژوهش تأثیر تغییر کاربری اراضی بر برخی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک در اراضی جنگلی شمال شرق شهرستان خلخال با مساحت 270 هکتار ارزیابی شد. در هر کدام از سه کاربری جنگل، مرتع و زراعی، بهطور تصادفی 30 محل نمونه (در مجموع 90 نمونه) تعیین و نمونهبرداری سطحی از عمق 30 -0 سانتیمتر انجام شد. ویژگیهای بافت، جرم ویژه ظاهری، کربن آلی، ازت کل، کربنات کلسیم معادل، هدایت الکتریکی، واکنش خاک اندازهگیری شده، تجزیه ی واریانس یکطرفه و مقایسه ی میانگین دادهها به روش دانکن صورت گرفت. میانگین شن، سیلت، کربن آلی، ازت کل و هدایت الکتریکی از کاربری جنگل به ترتیب30/81، 49/10، 32/6، 83/0 درصد و 34/1 دسی زیمنس بر متر بود که در مرتع به ترتیب به مقادیر 75/73، 88/16، 96/3، 64/0 درصد و 64/0 دسی زیمنس بر متر و در کاربری زراعی به ترتیب به 78/52، 07/21، 52/1، 31/0 درصد و 72/0 دسی زیمنس بر متر) کاهش معنیداری یافت. همچنین بین میانگین رس، جرم ویژه ظاهری، کربنات کلسیم معادل و واکنش خاک در دو کاربری جنگل و مرتع تفاوت معنیداری وجود نداشت، ولی با تغییر کاربری از جنگل به زراعی، میانگین این ویژگیها افزایش معنی داری یافت. میانگین رس از مقدار 19/8 درصد در جنگل به 14/26 درصد در کاربری زراعی و میانگین جرم ویژه ظاهری از 36/1 گرم بر سانتیمتر مکعب در جنگل به 59/1 گرم بر سانتیمتر مکعب درکاربری زراعی تغییر یافت. پایین بودن جرم ویژه ظاهری در کاربری جنگل نسبت به زراعی را میتوان به ماده آلی بالا در کاربری جنگل نسبت داد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
مدیریت و کنترل اثرات فرسایش محیطی دریافت: 1399/1/7 | انتشار: 1398/11/10