Eshghizadeh M, Mehrabi M, Alaee M R. Evaluating the effect of plant species of Haloxylon sp, Seidlitzia rosmarinus, Nitraria schoberi, Atriplex canescens used in non-desertification projects on wind erosion control. E.E.R. 2020; 10 (3) :96-113
URL:
http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-555-fa.html
گروه مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشکدهی علوم، مجتمع آموزش عالی گناباد، گناباد ، m.eshghizadeh@gonabad.ac.ir
چکیده: (2970 مشاهده)
گونههای گیاهی مختلف با داشتن ویژگیهای گیاهشناسی خاص خود، در برابر فرسایش بادی تأثیرات مختلفی دارند. در مناطقی که از پوشش گیاهی بهمنظور کنترل و کاهش فرسایش بادی استفاده میشود، لازم است میزان تأثیر و نقش هر نوع گونهی گیاهی بر مقدار کنترل فرسایش بادی مشخص شود. در این پژوهش، تأثیر گونههای گیاهی کاشته شده در کانون بحرانی فرسایش بادی منطقهی نوده پشنگ شهرستان گناباد در برابر فرسایش بادی بررسی و مقایسه شد. برای این منظور، تغییرات ارتفاع سطح خاک در محدودههای تحت پوشش با گونههای Haloxylon sp، Seidlitzia rosmarinus، Nitraria schoberi،Atriplex canescens، کشت مخلوط و فاقد پوشش در طول 81 واقعهی طوفانی طی سال های 1396 و 1397 اندازهگیری شد. این امر با استقرار 18پین فرسایشی در دو تکرار و مساحت 100 مترمربع صورت گرفت. همچنین با تقسیم این وقایع طوفانی به دو گروه وقایع شدید و معمولی، عملکرد هر محدوده در شدت طوفانها بررسی شد. مقایسه آماری بین محدودهها نیز با استفاده از آزمونهای من ـ ویتنی و کروسکال والیس انجام شد. بر اساس نتایج حاصل، متوسط مقدار فرسایش بادی در محدودهی فاقد پوشش، 6/83 تن در هکتار بود؛ درحالیکه رسوبگذاری در محدودههای با پوشش 7/6 تن در هکتار صورت گرفت که از نظر آماری در سطح یک درصد تفاوت معنیداری داشت. بیشترین تأثیر در کنترل فرسایش بادی، مربوط به محدودهی تاغکاری شده بود. بررسی عملکرد محدودهها نسبت به شدت طوفانها نشان داد که در وقایع شدید، نقش حفاظتی محدودهی تاغ بیش از سایر محدودهها بود و برآیند مقادیر فرسایش و رسوب نیز برابر بود. در وقایع معمولی، بیشترین نقش حفاظتی به محدودههای پوشیده از اشنیان و قرهداغ به ترتیب با رسوبگذاری 52 و 5/37 تن در هکتار بازمیگشت. در طوفانهای معمولی، گونههای با ارتفاع کمتر و گسترده بر روی زمین، تأثیر بیشتری بر کنترل فرسایش بادی داشتند؛ درحالیکه در طوفانهای شدید، گونههای با ارتفاع بلندتر.