گروه مهندسی ژئوتکنیک - راه و نقشهبرداری، دانشکدهی مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی شاهرود ، sgharachelo@shahroodut.ac.ir
چکیده: (3427 مشاهده)
خط ساحلی که به عنوان رابط فیزیکی زمین و آب تعریف میشود، از نظر طبیعت پویاست و امنیت اقتصادی و اجتماعی را برای سکونتگاههای ساحلی فراهم میکند. دینامیک و تحولپذیری سواحل هر چند پدیدهی شناخته شدهای است، اما فرکانس و شدت این تغییر و تحول در زمان، الگوهای متفاوتی را معرفی میکند که فرآیندهای مختلفی را در پی دارد. این تحولپذیری، پیامدهای خاصی در ابعاد انسانی ـ اقتصادی و زیست محیطی برای سواحل دریای عمان پدید میآورد که درک و شناخت آن میتواند ابزاری کارآمد در مدیریت مسأله باشد. هدف این مطالعه، شناسایی تغییرات خط ساحلی در امتداد سواحل دریای عمان در ایران با استفاده از دادههای سری زمانی سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و سیستم تجزیه و تحلیل دیجیتال ساحل (DSAS) است. از تصاویر ماهوارهای Landsat، سنجندههای TM و ETM در سه دورهی زمانی 2000، 2009 و 2019 پس از اجرای پیشپردازش و تصحیحات استفاده شد. همچنین برای استخراج خط ساحلی در دورههای زمانی، از شاخص MNDWI و برای بررسی و آشکارسازی تغییرات فیزیکی نوار ساحلی، از ماژول DSAS در محیط نرمافزار ArcGIS استفاده شد. میزان تغییرات خط ساحلی نیز به صورت الگوهای فرسایش و رسوب توسط چهار پارامتر آماری نرخ نقطه انتهایی (EPR)، حرکت خالص ساحل (NSM)، سرعت رگرسیون خطی (LRR) و حداقل میانگین مربعات (LMS) اندازهگیری شد. نتایج LRR مشخص میکند که ساحل دریای عمان با ویژگی فرسایش متوسط 10 متر و رسوب 39/8 متر در سال، یک ویژگی بسیار پویا را تجربه کردهاست. همچنین نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد که طول خط ساحلی در این دورهی 20 ساله، افزایش قابل توجهی داشتهاست. بهبود مدیریت زمین، کنترل فرسایش، محافظت از موانع طبیعی موجود و تقویت زیرساختها بهترین گزینههای سازگاری برای محافظت از مناطق ساحلی است.