بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران ، m.soleimanpour@areeo.ac.ir
چکیده: (26 مشاهده)
هدف از این پژوهش، بررسی سهم منابع تولید کننده رسوب ناشی از فرسایش های ورقه ای، شیاری، خندقی و آبراهه ای با استفاده از این روش در حوزه آبخیز نیریز واقع در شرق استان فارس، به کمک نمونه برداری از رسوب نهشته شده در بستر بود؛ از هر نوع از رسوبات فرسایش های ورقه ای، شیاری، خندقی، آبراهه ای، آبراهه اصلی درون حوضه و منطقه خروجی حوزه آبخیز، 10 نمونه (جمعاً 60 نمونه) برداشت شد. به منظور تعیین ردیابهای بهینه، از دو آزمون شامل آزمون "دامنه" و "تحلیل تشخیص چند متغیره" استفاده شد و با استفاده از مدل کولینز و همکاران، سهم هر یک از منابع مختلف رسوب به دست آمد. سپس عدم قطعیت مرتبط با سهم منابع بالقوه رسوبات با استفاده از روش شبیه سازی مونت کارلو با اطمینان 95 درصد در نرمافزار MATLAB محاسبه شد. به منظور ارزیابی نتایج حاصل از مدل چند متغیره ترکیبی، از نکویی برازش (GOF) پیشنهادی توسط کولینز و همکاران استفاده گردید. یافته های این پژوهش نشان داد 4 ردیاب (Zr، Al، Sn و Lu) به عنوان ردیابهای بهینه نهایی انتخاب شدند. به علاوه میزان سهم فرسایش های خندقی، ورقه ای، شیاری و آبراهه ای، به ترتیب برابر با 45/21، 3/07، 16 و 35/72 درصد از کل فرسایش های اتفاق افتاده در این حوزه آبخیز می باشد. در این پژوهش، کارایی روش انگشت نگاری رسوب، به عنوان روشی موفق و مؤثر به منظور تعیین منابع رسوبات به اثبات رسید. زیرا 4 ردیاب بهینه توانستند 95 درصد درصد منابع رسوب را به درستی طبقه بندی و جداسازی کنند. همچنین با توجه به مقدار 0/8869 GOF، نیز تأییدکننده دقت بالای مدل می باشد.