مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

تحقیق حاضر به بررسی تأثیر نوع و میزان ماده آلی و همچنین مصرف متوالی سدیم بر توزیع اندازه ذرات خاک می‌پردازد. بدین منظور در گام نخست، یک نمونه خاک زراعی با دو نوع ماده آلی شامل کاه و کلش و کود دامی در سه سطح صفر، 1 و 5 درصد و سه تکرار طی چهار ماه در شرایط رطوبت زراعی تیمار شد. در مرحله بعد، سطوح مختلف SAR شامل صفر، 1، 10 و 30 از طریق آب آبیاری بر روی نمونه­های از قبل تیمارشده با مواد آلی، اعمال گردید. نتایج حاکی از آن بود که در بین تیمارهای مورد مطالعه کاه و کلش در سطح 5 درصد، بیشترین فراوانی ذرات در اجزای اندازه­ای بزرگتر از 1 میلی­متر و 25/0 تا 1 میلی­متر را ایجاد نموده است. همچنین مشخص گردید که افزایش میزان مصرف ماده آلی موجب افزایش اندازه و پایداری ذرات می­گردد. با افزایش سطح SAR آب آبیاری، فراوانی ذرات بزرگتر از 25/0 میلی­متر کاهش یافت هر چند برای سطوح بالاتر ماده آلی، این کاهش کمتر بود. این موضوع دلالت بر میزان تأثیر سدیم بر پراکندگی خاکدانه­ها، بسته به مقدار ماده آلی خاک دارد. همچنین با افزایش سطح SAR، فراوانی ذرات در اجزای اندازه­ای ریزتر از 25/0 و 125/0 میلی­متر افزایش یافت. در سطوح بالای SAR آب آبیاری، خاکدانه‌های بزرگتر از 1 میلی­متر نسبت به خاکدانه­های با اندازه 25/0 تا 1 میلی­متر حساسیت بیشتری در برابر پراکنده‌شدن داشتند. یافته­های این تحقیق نشان داد که هم مقدار و نوع ماده آلی و هم میزان SAR آب آبیاری بر توزیع اندازه ذرات مؤثرند. همچنین سوزاندن کاه و کلش پس از برداشت محصول می­تواند باعث کاهش پایداری خاکدانه در اثر حذف ماده آلی و در نتیجه افزایش احتمال فرسایش محیطی خاک گردد.