سال 15، شماره 3 - ( پاییز 1404 )                   جلد 15 شماره 3 صفحات 23-1 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Pishdar D, Rezazadeh M, Salamati Hormozi V. Dynamic-climatic study of dust storms in Southwest Iran. E.E.R. 2025; 15 (3) :1-23
URL: http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-887-fa.html
پیش‌دار داود، رضازاده مریم، سلامتی هرمزی وحید. بررسی دینامیکی- اقلیمی طوفانهای گردوغبار در جنوب غرب ایران. پژوهش هاي فرسايش محيطي. 1404; 15 (3) :1-23

URL: http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-887-fa.html

بررسی دینامیکی- اقلیمی طوفانهای گردوغبار در جنوب غرب ایران
داود پیش‌دار ، مریم رضازاده* ، وحید سلامتی هرمزی
گروه علوم غیرزیستی جوی و اقیانوسی، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس ، rezazadeh@hormozgan.ac.ir
چکیده:   (1166 مشاهده)

طوفان‌های گردوغبار هرساله مقادیر عظیمی از ذرات را از سطوح بیابانی و خشک وارد جو می‌کنند و سبب فرسایش مناطق مختلف می‌شوند. در این تحقیق به بررسی دینامیکی- اقلیمی طوفان‌های گردوغبار در جنوب غرب ایران پرداخته شده است. منطقه‌ی موردمطالعه جنوب غرب ایران شامل ایستگاه‌های منتخب استان‌های خوزستان، بوشهر، فارس و کهگیلویه و بویراحمد می‌باشد. برای تحلیل، از داده‌های ساعتی ایستگاه همدیدی شامل فشار سطح دریا، سمت و سرعت باد، دما، رطوبت نسبی و دید افقی اخذشده از سازمان هواشناسی و همچنین داده‌های مربوط فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، مؤلفه‌ی باد مداری و باد نصف‌النهاری، تاوایی و سرعت قائم، خطوط جریان، تابش موج‌کوتاه ورودی سطحی، ارتفاع لایه‌مرزی از مجموعه‌داده‌های دوباره واکاوی شده مرکز پیش‌بینی‌های میان‌مدت اروپا طی سال‌های ۲۰۱۹-۱۹۸۵ و عمق نوری ذرات از سنجنده ماهواره آکوا و ترا اخذ شد. بررسی تغییرات گردوغبار سالانه با استفاده از آزمون من - کندال نشان داد که روند گردوغبار سالانه در اکثر ایستگاه‌های جنوب غرب ایران روند افزایشی داشته است. بررسی فصلی تغییرات گردوغبار با استفاده از آزمون‌های مذکور نشان داد که روند گردوغبار در غالب ایستگاه‌ها و در همه فصل‌ها افزایشی می‌باشد. نتایج حاکی از وجود هسته‌های کم‌فشار محدوده ایران، کشور عراق و عربستان بوده که در روز وقوع طوفان گرد غبار زبانه‌های کم‌فشار ایران را خصوصاً در منطقه جنوب و جنوب غرب تحت‌تأثیر قرار داده است. نقشه‌های دینامیکی طوفان‌های گردوغبار در روزهای منتخب بیان می‌کند که مکان‌گزینی چرخندگی مثبت (منفی) در سطح ۵۰۰ هکتوپاسکال هم‌زمان با رخداد توفان گردوخاک در نقشه‌های مذکور مشهود است. مشاهدات تصاویر ماهواره‌ای از سنجنده مودیس، منشأ رخداد گردوخاک را کشورهای عراق، سودان و عربستان نشان می‌دهدکه پس از تقویت، جنوب غرب ایران را تحت‌تأثیر خود قرارمی‌دهد. در بررسی ارتباط لایه‌مرزی با عمق نوری آئروسل مشخص شد که بانفوذ پدیده گردوغبار عمق لایه‌مرزی  و همچنین عمق نوری ذرات در منطقه موردمطالعه هم‌افزایش می‌یابد.

واژه‌های کلیدی: طوفان‌های گردوغبار، الگوهای فضایی-زمانی، تاوایی، روند، جنوب غرب ایران
متن کامل [PDF 3389 kb]   (223 دریافت)    
نوع مطالعه: مستخرج از پایان‌نامه / رساله / طرح پژوهشی | موضوع مقاله: تحلیل فضایی عوامل فرساینده، و استخراج الگوهای پراکندگی و انتشار فرسایش
دریافت: 1404/1/26 | انتشار: 1404/6/30
فهرست منابع
1. Ahmadi, M., Dadashi Roudbari, A. A, & Jafari, M. (2019). The Effect of Boundary Layer Height on Dust Storm in Southwest of Iran (Case Study: February 21-24, 2016). Journal of Natural Environmental Hazards, 8 (19). (in Persian)
2. Boheiraei, H., Ayazi, S. M., Rajaie, M. A., & Ahmadi, H. (2011). Synoptic statistical analyze dust phenomenon in Ilam. Quartevly Journal of Human Geography, 4 (1), 47-67. (in Persian)
3. Cosentino, N. J., Gaiero, D. M., Torre, G., Pasquini, A. I., Coppo, R., Arce, J. M., & Vélez, G. (2020). Atmospheric dust dynamics in southern South America: A 14-year modern dust record in the loessic Pampean region. The Holocene, 30(4), 575-588.‏ [DOI:10.1177/0959683619875198]
4. Fatahi Masrour, P., & Rezazadeh, M. (2020). Statistical and Climate Analysis of Dust Storms in Iran. The Environmental Science and Technology Journal, 22 (11). (in Persian)
5. Francis, D., Chaboureau, J. P., Nelli, N., Cuesta, J., Alshamsi, N., Temimi, M., Pauluis, O., & Xue, L. (2021). Summertime dust storms over the Arabian Peninsula and impacts on radiation, circulation, cloud development and rain. Atmospheric Research, 250 (105364).‏ [DOI:10.1016/j.atmosres.2020.105364]
6. Goudie, A. S. (2009). Dust storms: Recent developments. Journal of environmental management, 90(1), 89-94.‏ [DOI:10.1016/j.jenvman.2008.07.007]
7. Goudie, A., & Midelton. N. J. (2001). Saharan dust storms: nature and consequences. Earth Science Review, 56. 179ـ204. [DOI:10.1016/S0012-8252(01)00067-8]
8. Indoitu, R., Orlovsky, L., & Orlovsky, N. (2012). Dust storms in Central Asia: Spatial and temporal variations. Journal of Arid Environments, 85: 62-70. [DOI:10.1016/j.jaridenv.2012.03.018]
9. Karami, F. (2009). The role of systemic convergence of pressure on the occurrence of dust storms in Khuzestan province. M.Sc. Thesis. (In Persian)
10. Kaviani, M. R. (2001). Climate investigation on aridity and drought indices. Journal of Geographical Research 16(1):71-89 (In Persian)
11. Kendall, M. G. (1975). Rank Correlation Methods. 4th Edition, Charles Griffin, London.
12. Mann, H. B. (1945). Non-parametric test against trend. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 13(2), 245-259. [DOI:10.2307/1907187]
13. Mashat, A. W. S., Awad, A. M., Assiri, M. E., & Labban, A. H. (2020). Dynamic and synoptic study of spring dust storms over northern Saudi Arabia. Theoretical and Applied Climatology, 140, 619-634.‏ [DOI:10.1007/s00704-020-03095-6]
14. Prospero, J. M., Glaccum, R. A., & Nees, R. T. (1981). Atmospheric transport of soil dust from Africa to South America. Nature, 289 (5798), 570-572. [DOI:10.1038/289570a0]
15. Rashki, A., Kaskaoutis, D. G., Francois, P., Kosmopoulos, P. G., & Legrand, M. (2015). Dust-storm dynamics over Sistan region, Iran: Seasonality, transport characteristics and affected areas. Aeolian Research, 16, 35-48. [DOI:10.1016/j.aeolia.2014.10.003]
16. Rezazadeh, M., Irannejad, P., & Shao, Y. (2013). Climatology of the Middle East dust events. Aeolian Research, 10, 103-109. [DOI:10.1016/j.aeolia.2013.04.001]
17. Salamati Hormozi, V., Hamzehnejad, M., Omidvar, K., & Hosein pour, M. (2017). Synoptic-Remote Sensing Analysis of Dust Storm Hormozgan Province (November 2016). The Environmental Science and Technology Journal, 21 (12). (in Persian)
18. Tan, M., Li, X., & Xin, L., (2014). Intensity of dust storms in China from 1980 to 2007: A new definition. Atmospheric environment. 85, 215-222. [DOI:10.1016/j.atmosenv.2013.12.010]
19. Vivekanandan, N. (2007). Analysis of Trend in Rainfall Using Non Parametric Statistical Methods. International symposium on rainfall rate and radio wave propagation, P101-113. [DOI:10.1063/1.2767019]
20. Wang, Y., Stein, A. F., Draxler, R. R., Jesús, D., & Zhang, X. (2011). Global sand and dust storms in 2008: observation and HYSPLIT model verification. Atmospheric Environment. 45(35), 6368-6381. [DOI:10.1016/j.atmosenv.2011.08.035]
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Environmental Erosion Research Journal

Designed & Developed by : Yektaweb