مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

طوفان‌های گردوغبار هرساله مقادیر عظیمی از ذرات را از سطوح بیابانی و خشک وارد جو می‌کنند و سبب فرسایش مناطق مختلف می‌شوند. در این تحقیق به بررسی دینامیکی- اقلیمی طوفان‌های گردوغبار در جنوب غرب ایران پرداخته شده است. منطقه‌ی موردمطالعه جنوب غرب ایران شامل ایستگاه‌های منتخب استان‌های خوزستان، بوشهر، فارس و کهگیلویه و بویراحمد می‌باشد. برای تحلیل، از داده‌های ساعتی ایستگاه همدیدی شامل فشار سطح دریا، سمت و سرعت باد، دما، رطوبت نسبی و دید افقی اخذشده از سازمان هواشناسی و همچنین داده‌های مربوط فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، مؤلفه‌ی باد مداری و باد نصف‌النهاری، تاوایی و سرعت قائم، خطوط جریان، تابش موج‌کوتاه ورودی سطحی، ارتفاع لایه‌مرزی از مجموعه‌داده‌های دوباره واکاوی شده مرکز پیش‌بینی‌های میان‌مدت اروپا طی سال‌های ۲۰۱۹-۱۹۸۵ و عمق نوری ذرات از سنجنده ماهواره آکوا و ترا اخذ شد. بررسی تغییرات گردوغبار سالانه با استفاده از آزمون من - کندال نشان داد که روند گردوغبار سالانه در اکثر ایستگاه‌های جنوب غرب ایران روند افزایشی داشته است. بررسی فصلی تغییرات گردوغبار با استفاده از آزمون‌های مذکور نشان داد که روند گردوغبار در غالب ایستگاه‌ها و در همه فصل‌ها افزایشی می‌باشد. نتایج حاکی از وجود هسته‌های کم‌فشار محدوده ایران، کشور عراق و عربستان بوده که در روز وقوع طوفان گرد غبار زبانه‌های کم‌فشار ایران را خصوصاً در منطقه جنوب و جنوب غرب تحت‌تأثیر قرار داده است. نقشه‌های دینامیکی طوفان‌های گردوغبار در روزهای منتخب بیان می‌کند که مکان‌گزینی چرخندگی مثبت (منفی) در سطح ۵۰۰ هکتوپاسکال هم‌زمان با رخداد توفان گردوخاک در نقشه‌های مذکور مشهود است. مشاهدات تصاویر ماهواره‌ای از سنجنده مودیس، منشأ رخداد گردوخاک را کشورهای عراق، سودان و عربستان نشان می‌دهدکه پس از تقویت، جنوب غرب ایران را تحت‌تأثیر خود قرارمی‌دهد. در بررسی ارتباط لایه‌مرزی با عمق نوری آئروسل مشخص شد که بانفوذ پدیده گردوغبار عمق لایه‌مرزی  و همچنین عمق نوری ذرات در منطقه موردمطالعه هم‌افزایش می‌یابد.