مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

توده­های دیوریتی-کوارتز دیوریتی قلعه گنج بخشی از نفوذی­های موجود در زون مکران می­باشند که دارای هوازدگی کروی و فرسایش پوست پیازی هستند. این پدیده به سیستم­های شکستگی­های ریز مرتبط می­شود. علاوه بر این، فاکتورهای متعددی نظیر خصوصیات مکانیکی کانی­های تشکیل دهنده سنگ­ها، تنش­های تکتونیکی، افزایش حجم طی هوازدگی کانی­ها و نوسانات دمایی سطح زمین می­تواند در تشکیل این اشکال اهمیت داشته باشند. به نظر می­رسد که حضور فلدسپار، بیوتیت و کانی­های ثانویه (نظیر کانی­های رسی، بیوتیت ثانویه و اکسیدهای آهن) در توسعه هوازدگی کروی و فرسایش پوست پیازی در منطقه مورد مطالعه نقش به سزایی ایفا می­نمایند که در این بین میزان درصد حجمی بیوتیت به عنوان موثرترین فاکتور کنترل کننده محسوب می­گردد. در این تحقیق با بهره­گیری از مطالعات صحرایی و پتروگرافی، به نقش فرآیندهای موثر در نحوه تکوین هوازدگی کروی و فرسایش پوست پیازی توده­های دیوریتی- کوارتز دیوریتی قلعه گنج پرداخته شده است. نتایج مطالعات میکروسکپی نشان داد توده­های نفوذی مورد مطالعه از لحاظ ترکیب سنگ شناختی ترکیب دیوریتی- کوارتز دیوریتی دارند و بافت کلی آن­ها میکروگرانولار تا گرانولار به همراه بافت­های فرعی غربالی و پوئی کیلیتیک می­باشد. عمده­ترین کانی­های اصلی آن­ها به ترتیب فراوانی شامل پلاژیوکلاز (45 تا 55 درصد)، کلینوپیروکسن (15 تا 20 درصد)، آمفیبول (12 تا 20 درصد)، بیوتیت (5 تا 10 درصد)، اپاک (5 تا 10 درصد) و کوارتز (صفر تا 10 درصد) است.