فرسایش خاک و تولید رسوب در سطح حوزههای آبخیز از جمله مشکلات موجود در زمینه بهرهبرداری از منابع طبیعی بوده و همچنین از مهمترین معظلات زیست محیطی کنونی جهان بهشمار میآید. بنابراین تخمین میزان فرسایش خاک و تولید رسوب دارای اهمیت فراوانی میباشد. این امر در مناطق نیمه خشک بهدلیل تعداد کم رگبارها و در عین حال شدت بالای آنها ضرورت بیشتری دارد. در این راستا ارزیابی فرسایش خاک با استفاده از مدلهای موجود بهعنوان یکی از ابزارهای مهم مدیریتی و تبیین شیوههای صحیح حفاظت منابع آب و خاک ضروری است. با این حال در بسیاری از موارد مدلهای هیدرولوژی بدون واسنجی در شرایط مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. این پژوهش با هدف ارزیابی کارایی مدل فرسایش دامنهای (HEM) در دو کاربری موجود در مناطق نیمه خشک شامل اراضی دیم و اراضی شخمخورده در ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی خسبیجان طرحریزی شده است. بهمنظور اجرای مدل کلیه اطلاعات ورودی مورد نیاز آن شامل عمق رواناب، درصد پوشش زمینی، بافت خاک، طول و تندی شیب برای 16 رگبار تعیین شد. در مرحله واسنجی و اعتبارسنجی بهترتیب از 75 و 25 درصد دادهها استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل فرسایش دامنهای بدون واسنجی قادر به برآورد رسوب خروجی از پلاتها نمیباشد. با این حال توانایی مدل مذکور در کاربریهای دیمزار و اراضی شخمخورده با واسنجی عامل فرسایشپذیری با ضریب تبیین به-ترتیب 61/0 و 78/0 و خطای تخمین بهترتیب 38 و 25 درصد قابل قبول و خوب ارزیابی شد. همچنین نتایج بهروشنی نشاندهنده دقت بیشتر مدل فرسایش دامنهای در اراضی شخم خورده میباشد.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |