مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

طوفان‌های گرد و غبار از پدیده‌های مخرب اقلیمی بر روی نقشه‌های سینوپتیکی بوده که متاثر از عناصر اقلیمی فشار، ابرناکی، بارندگی، رطوبت نسبی، باد، دما و تبخیر می‌باشد. با توجه به اینکه استان کرمانشاه یکی از مناطق متاثر از این طوفان‌ها است، هدف از این پژوهش تحلیل سینوپتیک روزهای فرین گرد و غبار در ایستگاه کرمانشاه در بازه زمانی 54 ساله (1951- 2005) می‌باشد. بدین منظور، ابتدا براساس شاخص دید افقی 100 متر و کمتر از آن، تعداد روزهای فرین گرد و غبار شناسایی شد. سپس با استفاده از داده‌های جو بالا، الگوهای سینوپتیک فشار تراز دریا، ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال، جهت باد، سرعت قائم، دمای سطحی و پروفایل رودبار جنب حاره از ارتفاع 1000 تا 100 هکتوپاسکال جهت شناسایی سیستم‌های جوی انتقال دهنده ترسیم گردید. نتایج نشان می‌دهد که  خطوط هم ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال در هر دو مورد غربی- شرقی بوده و در منطقه مورد مطالعه دارای فشردگی می‌باشد. نقشه‌های فشار تراز دریا حضور سامانه‌های پرفشار قوی در غرب (عراق، سوریه، اروپا و آفریقا) و کم فشار قوی را در شرق (همسایه‌های شرقی) نشان می‌دهد که باعث ایجاد بادهای غربی، ورود گرد و غبار و تقویت طوفان می‌شود. بادهای تراز دریا در هر دو مورد از بادهای غربی و شمال غربی هستند. هسته رودباد جنب حاره در تراز بالاتر از 400 هکتوپاسکال تشکیل شده که زبانه‌هایی از آن به سطح رسیده و در عرض‌های 50 تا 65 درجه گسترش یافته‌اند. نقشه‌های هم-دما دارای آرایش مشابهی بوده و خطوط 30 تا 36 درجه سانتیگراد روی ایران، عراق و سوریه کشیده شده‌اند. نقشه‌های سرعت قائم باد نیز حاکی از حرکت پایین سوی هوا است که باعث تشدید گرد و غبار در منطقه مطالعاتی می‌شود.