مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

شناخت منشأ تپه‌های ماسه‌ای درطرح‌های کنترل فرسایش بادی دارای اهمیت است .به دلیل وجود مشکلات زیاد در کاربرد روش-های سنتی، روش‌های انگشت نگاری یا ردیابی یا به عبارتی منشأیابی به عنوان روشی جایگزین و مناسب مورد توجه محققین مختلف قرار گرفته است. در روش یاد شده با استفاده از ترکیبی مناسب از خصوصیات جدا کننده منابع رسوب، سهم منابع رسوب در تولید رسوب تعیین می‌شود. در این تحقیق، سعی شده است با بهره‌گیری از ترکیبی مناسب از عناصر ژئوشیمیایی،که قادر به جداسازی کاربری‌های مختلف اراضی در منطقه نگار واقع در شهرستان بردسیر از استان کرمان هستند سهم زیرحوضه‌های یاد شده تعیین شود . بدین منظور 20 نمونه سطحی از 3 کاربری به‌عنوان منطقه برداشت و 5 نمونه از تپه‌های ماسه‌ای برداشت گردید و بخش کمتر از 5/62 میکرون به عنوان هدف آزمایش قرار گرفت و Fe, Zn, Cu, Mn, ca توسط دستگاه جذب اتمی و k, Na توسط دستگاه فلیم فتومتر اندازه گیری شدند. عناصر به عنوان ردیاب مورد استفاده قرار گرفتند. سپس با استفاده از روش‌های آماری مانند آزمون تجزیه واریانس یک طرفه، کروسکال والیس و تحلیل تشخیص، انتخاب اولیه و ترکیب بهینه از ردیاب‌ها صورت گرفت. با بهره‌گیری از روش تحلیل تشخیص 2 ردیاب( Mn,Ca) از بین ردیاب‌های Fe,Zn,Cu,Mn,k,Na,Ca,Mg به عنوان ترکیب مناسب انتخاب شدند. در نهایت با استفاده از مدل‌های ترکیبی سهم کاربری‌های کشاورزی، مرتع و اراضی بایر به ترتیب برابر 52/50، 34/26، 14/23 درصد به‌دست آمد و در کل کاربری کشاورزی بیشترین مقدار رسوب را تولید می‌کند. خطای نسبی برابر 6/3 درصد و ضریب کارایی مدل 96 درصد محاسبه شد.