مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

خشکسالی نه تنها بر تولیدات کشاورزی و منابع آب بلکه بر پوشش گیاهی طبیعی یک منطقه نیز تأثیر می­ گذارد و گسترش نواحی بیابانی را تسریع می­ کند. امروزه تشخیص تأثیر خشکسالی بر پهنه­ های ماسه­ای از نظر زمانی و مکانی، توسط تصاویر ماهواره یا تعریف شاخص ­های مختلف ممکن شده­ است. هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر خشکسالی از طریق شاخص ­های SPI و DSI بر پوشش گیاهی و تغییرات رخ داده در سطح پهنه­ های ماسه­ای دشت سرخس می­باشد. در ابتدا شاخص بارندگی استاندارد (SPI) و شاخص تعداد روزهای گرد و غبارDSI) ) در ده ایستگاه سینوپتیک استان خراسان رضوی طی سال­های 2000 تا 2015 محاسبه شد. در مرحله­ ی بعد بر اساس 15 تصویر برگرفته از سنجنده­ ی لندست، شاخص نرمال شده­ی اختلاف پوشش گیاهی NDVI)) محاسبه شد. وسعت پهنه­ های ماسه­ای با استفاده از تصاویر چهار دوره­ی 2000، 2005، 2010 و 2015 با تکنیک طبقه بندی نظارت شده، روش تصمیم­ گیری درختی تحت عنوان شاخصSDI) ) استخراج شد و در نهایت، شاخص ­های اقلیمی و ماهواره­ ای مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که رابطه ­ی بین NDVI با DSI مستقیم، با SPI مستقیم معکوس و رابطه­ی بین SDI با شاخص ­های اقلیمی مستقیم و با شاخص NDVI مستقیم معکوس می­ باشد؛ بدین صورت که در سال­ های پرباران، تعداد روزهای گرد و غبار کاهش و میزان پوشش گیاهی افزایش یافته ­است. همچنین یافته ­های تحقیق نشان می­ دهد که سال­های 2007 و 2015 به ترتیب خشک ­ترین و پرباران­ ترین سال در طول دوره­ ی مورد مطالعه بوده که به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد طوفان گرد و غبار به وقوع پیوسته و سطح پوشش گیاهی نیز کمترین و بیشترین سطح در طول دوره مطالعات می­ باشد، ولی سطح پهنه­ های ماسه­ ای در دوره­ های 5 ساله­ی مورد مطالعه روند افزایشی داشته ­است. تحقیق حاضر بیانگر تأثیر شاخص ­های اقلیمی در نتایج شاخص ­های ماهواره­ای است.