مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

یکی از مهمترین مخاطرات طبیعی که راههای ارتباطی را در مناطق کوهستانی تهدید می‌کند ناپایداری دامنه‌ای است. این پدیده در زمان احداث جاده‌ها به واسطه بر هم زدن تعادل دامنه‌ها فراوانی بیشتری را نشان می‌دهد. با توجه به اهمیت حرکت‌های توده‌ای و خسارات ناشی از آن لازم است اقداماتی در جهت کنترل این بلای طبیعی به عمل آید. مشخص کردن مناطق خطرناک و مستعد حرکت‌های توده‌ای اهمیت خاصی دارد زیرا درجه اهمیت در اولویت‌بندی پیشگیری و مبارزه، در مناطق مختلف مشخص می‌گردد. بدین منظور در تحقیق حاضر مدل پهنه‌بندی خطر حرکت‌های توده‌ای در مسیرجاده چندار- شهرک طالقان با استفاده از روش مؤسسه راه ژاپن انجام گرفت. در این روش، پهنه‌بندی پایداری شیب در طول جاده‌ها، بر اساس امتیازدهی به 12 عامل مؤثر در ناپایداری شیب صورت می‌پذیرد. در این مقاله ابتدا با توجه به شکل شیب، پولیگون‌هایی در اطراف جاده‌ی مورد مطالعه ایجاد شده و هر پولیگون را به عنوان یک واحد‌کاری، در نظر‌گرفته و پارامترهای این روش بررسی و نمره‌دهی گردید. نتایج نشان می‌دهد در جاده بدون دیواره حائل، 85/9 درصد از مسافت مسیر مورد مطالعه مستعد گسیختگی شیب، 62/13 درصد دارای احتمال گسیختگی و 5/76 درصد غیر‌مستعد می‌باشد. سپس با بررسی عکس‌های هوایی و ماهواره‌ای و کنترل‌های صحرایی، نقشه پراکنش حرکات توده‌ای در مسیر تهیه شد و نقشه پهنه‌بندی خطر حرکات توده‌ای بدست آمده با روش مؤسسه راه ژاپن با استفاده از روش جمع مطلوبیت ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که روش مؤسسه راه ژاپن روش مناسبی برای پهنه‌بندی خطر حرکات توده‌ای در مسیر جاده‌ی مورد مطالعه می‌باشد.