سال 11، شماره 3 - ( پائیز 1400 )
جلد 11 شماره 3 صفحات 139-123 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
karimzadeh Z, shahab arkhazloo H, soltani toolarood A A, asghari S. Determining of most important characteristics for soil health indices in Khaneghah Namin area. E.E.R. 2021; 11 (3) :123-139
URL: http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-630-fa.html
URL: http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-630-fa.html
کریم زاده زهرا، شهاب آرخازلو حسین، سلطانی طولارود علی اشرف، اصغری شکراله. تعیین مهمترین ویژگیهای مؤثر بر شاخصهای تجمعی سلامت خاک در منطقه خانقاه نمین. پژوهش هاي فرسايش محيطي. 1400; 11 (3) :123-139
گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی ، h.shahab@uma.ac.ir
چکیده: (2924 مشاهده)
سلامت خاک تحت تأثیر ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک قرار دارد و ارزیابی جمعی آن، به در نظر گرفتن اثر جمعی این ویژگیها نیازمند است. هدف از این پژوهش، تعیین شاخصهای تجمعی سلامت خاک با استفاده از مدلهای کیفیت خاک است؛ برای این منظور، مجموعه ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی در 72 نمونه خاک سطحی مربوط به زمینهای کشاورزی و مرتعی منطقه خانقاه نمین استان اردبیل تعیین شد. سپس با استفاده از PCA از بین شانزده ویژگی فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک ـ که به عنوان ویژگیهای مؤثر بر کیفیت خاک در نظر گرفته شد (TDS) ـ پنج ویژگی به عنوان مهمترین ویژگیهای مؤثر بر سلامت خاک (MDS) انتخاب شد که شامل تنفس پایه خاک، کربن زیست توده میکروبی، نیتروژن زیست توده میکروبی، جرم مخصوص ظاهری و تخلخل کل بود. شاخصهای تجمعی سلامت خاک بر اساس دو مدل شاخص تجمعی کیفیت خاک (IQI) و شاخص کیفیت نمرو (NQI)، و هر یک با استفاده از دو سری داده TDS و MDS محاسبه شد. همبستگی معنی‌دار بین شاخصهای IQITDS و IQIMDS و شاخصهای NQITDS و NQIMDS نشان داد که MDS انتخاب شده میتواند نماینده خوبی ـ از میان کل ویژگیهای خاک ـ برای تعیین شاخص سلامت خاک باشد؛ این همبستگی هم در داده‌های کل منطقه و هم در دو کاربری مرتع و کشاورزی معنی‌دار بود. میانگین شاخصهای تجمعی سلامت خاک IQITDS، IQIMDS، NQITDS و NQIMDS در مرتع به ترتیب 71/0، 67/0، 03/0 و 082/0 و در زمینهای کشاورزی به ترتیب 66/0، 66/0، 027/0 و 08/0 بود. مقایسه میانگین این شاخص‌ها بین دو کاربری مرتع و کشاورزی نشان داد که اختلاف بین IQITDS و NQITDS در سطح 1 درصد معنی‌دار است، ولی این اختلاف در مورد IQIMDS و NQIMDS معنی‌دار نیست. بنابراین، مشاهده می‌شود که استفاده از کل ویژگیها در تعیین شاخصهای تجمعی سلامت خاک (TDS)، میتواند تأثیر کاربری زمین بر سلامت خاک را بهتر نشان دهد.سلامت خاک تحت‌تأثیر ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک قرار دارد و ارزیابی جمعی آن، به در نظر گرفتن اثر جمعی این ویژگیها نیازمند است. هدف از این پژوهش، تعیین شاخصهای تجمعی سلامت خاک با استفاده از مدلهای کیفیت خاک است؛ برای این منظور، مجموعه ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی در 72 نمونه خاک سطحی مربوط به زمینهای کشاورزی و مرتعی منطقه خانقاه نمین استان اردبیل تعیین شد. سپس با استفاده از PCA از بین شانزده ویژگی فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک ـ که به عنوان ویژگیهای مؤثر بر کیفیت خاک در نظر گرفته شد (TDS) ـ پنج ویژگی به عنوان مهمترین ویژگیهای مؤثر بر سلامت خاک (MDS) انتخاب شد که شامل تنفس پایه خاک، کربن زیست توده میکروبی، نیتروژن زیست توده میکروبی، جرم مخصوص ظاهری و تخلخل کل بود. شاخصهای تجمعی سلامت خاک بر اساس دو مدل شاخص تجمعی کیفیت خاک (IQI) و شاخص کیفیت نمرو (NQI)، و هر یک با استفاده از دو سری داده TDS و MDS محاسبه شد. همبستگی معنی‌دار بین شاخصهای IQITDS و IQIMDS و شاخصهای NQITDS و NQIMDS نشان داد که MDS انتخاب شده میتواند نماینده خوبی ـ از میان کل ویژگیهای خاک ـ برای تعیین شاخص سلامت خاک باشد؛ این همبستگی هم در داده‌های کل منطقه و هم در دو کاربری مرتع و کشاورزی معنی‌دار بود. میانگین شاخصهای تجمعی سلامت خاک IQITDS، IQIMDS، NQITDS و NQIMDS در مرتع به ترتیب 71/0، 67/0، 03/0 و 082/0 و در زمینهای کشاورزی به ترتیب 66/0، 66/0، 027/0 و 08/0 بود. مقایسه میانگین این شاخص‌ها بین دو کاربری مرتع و کشاورزی نشان داد که اختلاف بین IQITDS و NQITDS در سطح 1 درصد معنی‌دار است، ولی این اختلاف در مورد IQIMDS و NQIMDS معنی‌دار نیست. بنابراین، مشاهده می‌شود که استفاده از کل ویژگیها در تعیین شاخصهای تجمعی سلامت خاک (TDS)، میتواند تأثیر کاربری زمین بر سلامت خاک را بهتر نشان دهد.
نوع مطالعه: مستخرج از پایان‌نامه / رساله / طرح پژوهشی |
موضوع مقاله:
مدلسازی و تحلیل زمانی و مکانی رخداد انواع مختلف فرسایش محیطی
دریافت: 1400/3/5 | انتشار: 1400/7/1
دریافت: 1400/3/5 | انتشار: 1400/7/1
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
