Javanbakht M, Habibi S, Raftari Farimani S, Pourjavad H, Rezaie arefi M. Investigating the Role of Lateral and River Bed Erosion on River Channel Morphology: Case Study of the Main Channel of Kahoo Alluvial Fan of Mashhad. E.E.R. 2022; 12 (4) :174-194
URL:
http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-631-fa.html
جوانبخت محمد، حبیبی سمیه، رقتاری فریمانی شیما، پورجواد هانیه، رضایی عارفی محسن. بررسی نقش فرسایش کنارهای و بستر رودخانه بر مورفولوژی کانال رودخانه (مطالعه موردی: کانال اصلی مخروط افکنۀ کاهو مشهد). پژوهش هاي فرسايش محيطي. 1401; 12 (4) :174-194
URL: http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-631-fa.html
گروه زمینشناسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران ، mo_ja58@yahoo.com
چکیده: (3151 مشاهده)
تغییرات مجرای رودخانههای آبرفتی، حاصل فرسایش و رسوبگذاری کناره و بستر آنهاست. هدف اصلی این پژوهش، بررسی نقش فرسایش کنارهای و بستر کانال اصلی مخروط افکنه کاهو بر مورفولوژی آن، به منظور تعیین عامل اصلی تغییرات کانال رودخانه است. بدین ترتیب، هشتاد پروفیل عرضی از کانال اصلی برداشت شد. در ابتدا، بررسی مورفولوژی کانال اصلی این مخروطافکنه بر اساس طبقهبندیهای استاندارد نشان داد که شکل اصلی کانال رودخانه در بیشتر بخشها از نوع بریده بریده است و فقط در سه بازه حوالی روستاهای دوین و شاهنیاز به طول 57/1 کیلومتر، به صورت آناستوموسینگ تغییر یافتهاست. همچنین بررسی عرض کانال اصلی نشان داد که عرض رودخانه به سمت پاییندست کاهش یافتهاست. طبق بررسیهای صورت گرفته در زمینه فرسایش کنارهای در هشتاد پروفیل برداشتی، شکلهای فرسایشی مهم این کانال شامل شکلهای خندقی، شیاری و آب منفذی است. همچنین نتایج ارزیابی کلاسهای فرسایشی و ارتفاع دیواره نشان داد که بازههای با توان فرسایشپذیری بالا، در بخشهای میانی و انتهایی مخروط افکنه واقع شدهاند. کلاس رودخانه نیز از نوع H2T3 است و از طرفی، فرسایش دیواره سمت چپ کانال اصلی بیش از سمت راست است. به منظور بررسی فرسایش بستر کانال اصلی با استفاده از نمونههای رسوب هر پروفیل، آستانه حرکت رسوبات برداشت شده ارزیابی شد. نتایج محاسبات حاکی از آن است که در 34 پروفیل، کانال رودخانه به حالت تعادل نزدیک است و فرسایش بستر به سمت پاییندست کاهش مییابد، عمق و شیب کانال اصلی نیز نسبت به عرض کانال تغییرات کمتری دارد که فرسایش کمتر بستر نسبت به دیوارهها را نشان میدهد. افزایش شدت فرسایش در دیواره چپ نسبت به دیواره راست و بستر کانال اصلی، باعث شدهاست رودخانه در طی زمان بهخصوص در بخش میانی و انتهایی به سمت چپ منحرف شود.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
سناریوسازی و پیشیبینی وجوه مختلف فرسایش دریافت: 1400/3/8 | انتشار: 1401/10/1