درویشی یوسف، اشنویی نوش آبادی امیر، فرنگی محمد حسین. تحلیل فضایی تنشهای گیاهی و فرسایش مرتبط با بافت خاک و اقلیم مبتنی براصول سنجش دور و روشهای تجربی(مورد مطالعه: شهرستان مراوه تپه). پژوهش هاي فرسايش محيطي. 1400; 11 (4) :95-121
URL: http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-635-fa.html
گروه جغرافیا، دانشگاه پیامنور ، phddarvishi@yahoo.com
چکیده: (2674 مشاهده)
فرسایش به ویژه فرسایش آبی، یکی از مسائل مهم و اصلی تخریب منابع زیست محیطی است. جلوگیری از فرسایش، مستلزم شناخت ابعاد مختلف آن است. تنش به مفهوم تغییر شرایط طبیعی و بهینه فیزیولوژی گیاه است که به کاهش رشد و نمو آن منجر میشود. از کاربردهای مهم تصاویر ماهوارهای تحلیل سریهای زمانی گیاهی است. در بعضی مواقع از خود تصاویر ماهوارهای یا دادههای ثانویه استخراج شده مثل شاخصها و مؤلفههای تصویر در تحلیلهای سری زمانی استفاده میشود که این دادهها خود نیازمند پیش پردازشها و یکسانسازی از لحاظ سیستم مختصات یا حتی نیازمند پردازشهای مجدد برای استخراج پارامترهای آماری مثل میانگین، مینیموم، ماکزیمم، تغییرپذیری و آنومانها است. هدف این پژوهش، تحلیل فضایی تنشهای گیاهی و فرسایش مرتبط با بافت خاک و اقلیم مبتنی بر سنجش از دور و روشهای تجربی است؛ بدین منظور ابتدا با بررسی دادههای ماهواره مودیس، محاسبه آنامالیهای گیاهی در هر پیکسل بر اساس توزیع z انجام شد. سپس با استفاده از پارامترهای مؤثر در تنش گیاهی همچون رطوبت، تبخیر و تعرق، دما و بارش با بازه زمانی 26 ساله، آنالیز سری زمانیها به روش منکندال انجام شد. در این مطالعه از تارنمای EarthData، تصاویر ماهواره مودیس با کد (MOD13Q1) از سال 2010 تا 2017 دریافت و پیشپردازش و پردازشهای لازم بر روی آن انجام شد. همچنین بهمنظور آشنایی با شهرستان و برنامهریزی صحیح و اصولی، برای مطالعات فرسایش از منطقه مراوهتپه بازدید و در نهایت، برای محاسبه فرسایش به استفاده از روش تجربی همچون EPM در منطقه موردمطالعه اکتفا شد. نتایج این تحقیق نشان داد که به علت عدم رعایت مسائل چرای دام و منع بهرهبرداری از مناطق حساس به فرسایش بهخصوص تبدیل روبه رشد تغییر کاربری به زراعت و از بین رفتن پوشش مرتعی، فشرده شدن حتی به بروز هرز آبها و شسته شدن خاک سطح مراتع منجر شد و تشدید آن به نحوی بود که دامنهها بهطورکلی تخریب و فرسایشهای شیاری خیلی شدیدی در اکثر نقاط نمایان شد. روند تغییرات پوششگیاهی با استفاده از تصاویر ماهوارهای و ارتباط آن با بارندگی در جنوب و شمال شرقی مراوه تپه نیز نشان داد که بین پوشش گیاهی و میزان بارندگی همبستگی معناداری وجود داشت.