گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشکده کویرشناسی، دانشگاه سمنان ، ara338@semnan.ac.ir
چکیده: (2135 مشاهده)
گرد و غبار، تودهای از ذرات جامد در مقیاس میکرون است که در هوا پخش میشود و اثرات زیانبار زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی بسیاری را از خود برجای میگذارد. شهرستان سرخس یکی از کانونهای بحرانی فرسایش بادی کشور و گرد و غبار است که تحتتأثیر بادهای 120 روزه قرار دارد و مسئول مشخصی برای بررسی علمی و کاربردی این پدیده در منطقه مشاهده نشدهاست. به منظور آگاهی از ویژگیهای بافتی با هدف شناسایی منشأ و ویژگیهای رسوبشناسی ذرات گرد و غبار، به جمعآوری نمونههایی از این پدیده در دو ماه متوالی (مرداد ـ مهر 1398) در منطقه سرخس پرداخته شد. سپس نمونهها توسط نرمافزار Grad State و میکروسکوپ الکترونی (SEM) به کمک نرمافزار Anix Emica، تحت آزمایش آنالیز لیزری (LPSA) قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیپ غالب شناسایی شده، رسوبات دانهریز با بافت سیلتی با جورشدگی متوسط تا زیاد (66/2- 57/1) و کجشدگی (008/0- تا 79/0-) به سمت رسوبات دانهریز است. میزان سیلت در نمونه روستاهای مدنظر از گنبدلی تا بغبغو به ترتیب 96، 92، 89، 99، 96 درصد است و میزان رس، کمتر از پنج درصد ذرات را شامل میشود. خروجی میکروسکوپ الکترونی نیز نشان داد که ذرات در نتیجه تخریب سطحی دانه نامنظم است؛ به طوری که ممکن است در نتیجه برخورد ذرات یا عمل انحلال، قسمتی از دانه تخریب شود و اشکال ذرات به صورت نامشخص و چند وجهی نیمه گرد تا مدور باشد. در بعضی نقاط نیز سطح دانه، کثیف و خالدار یا به صورت پوسته و ورقه ورقه یا پولک دیده میشود. به علت داشتن خصوصیات فیزیکی متفاوت و چندتایی بودن نقاط پیک در نمودار توزیع اندازه ذرات، بیشتر رسوبات گرد و غبار منطقه رفتارهای چند منشأ دارند. همچنین جهت باد غالب منطقه، شمال غربی به جنوب شرقی است.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
مدیریت و کنترل اثرات فرسایش محیطی دریافت: 1400/7/7 | انتشار: 1401/4/1