گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران ، m_hoseinzadeh@sbu.ac.ir
چکیده: (2265 مشاهده)
تغییرات کانال رودخانه، فرایندهای طبیعی رودخانه و بخشی از عملکرد سیستماتیک رودخانهها است که به تخریب زمینهای کشاورزی اطراف رودخانه منجر میشود و به تأسیسات انسانی و راهها خسارت وارد میکند. هدف از اجرای این پژوهش، بررسی فرسایش کناره رودخانه با استفاده از شاخص فرسایش بالقوه کرانه رود اکلاهما ـ اوزاراک است. حوضه آبخیز قلعه رودخان، در غرب استان گیلان و در شهرستان فومن واقع شدهاست. این رودخانه از دامنههای شمالی کوههای طالش سرچشمه میگیرد و بعد از خروج از کوهستان در منطقه فومن، به جلگه گیلان وارد میشود و در نهایت به دریای خزر میریزد. به منظور بررسی فرسایش کناره رودخانه، بخشی از آن به طول تقریبی پنج کیلومتر در نزدیکی فومن مشخص و در هشت بازه پارامترهای موجود در شاخص فرسایش بالقوه کرانه رود بررسی شد. در این روش، هشت عامل ارتفاع کرانه رود، زاویه کرانه، درصدی از کرانه رود که شیب بیش از هشتاد درجه دارد، شواهد حرکات تودهای، رسوبات منفصل، حفاظت کناره رود، پوشش گیاهی حاشیه رود و انحنای رود امتیازدهی شد. با توجه به نتایج امتیاز نسبی، پوشش گیاهی ریپارین و حفاظت از کرانه مؤثرترین عوامل در ناپایداری کرانههای چپ و راست در رودخانه قلعه رودخان است. به طورکلی میتوان گفت در کرانههای رودخانه قلعه رودخان، وضعیت ناپایداری غلبه دارد که این مسئله ناشی از دخل و تصرف انسان در این بخش از رودخانه است.