دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران ، h.ganjaeian@ut.ac.ir
چکیده: (207 مشاهده)
یکی از مخاطراتی که بسیاری از دشتهای ایران را دربرگرفته است، فرونشست است. فرونشست میتواند با اثرات منفی زیادی از جمله ایجاد فروچاله همراه باشد. یکی از دشتهایی که در طی سالهای اخیر با مخاطره فرونشست مواجه شده است و مستعد ایجاد فروچاله است، دشت قروه در شرق استان کردستان است. با توجه به اهمیت موضوع، در این پژوهش به شناسایی مناطق مستعد وقوع فروچاله در این دشت پرداخته شده است. در این پژوهش از تصاویر راداری سنتینل 1، تصویر ماهواره لندست 8 و اطلاعات مربوط به چاههای پیزومتری منطقه بهعنوان مهمترین دادههای تحقیق استفاده شده است. مهمترین ابزارهای مورد استفاده در تحقیق، ArcGIS، GMT، ENVI و Expert Choice بوده است. همچنین در این تحقیق از مدلهای سری زمانی SBAS، حداکثر احتمال و AHP استفاده شده است. این پژوهش در چند مرحله انجام شده است که در مرحله اول به ارزیابی میزان فرونشست منطقه پرداخته شده است. در مرحله دوم، مناطق مستعد وقوع فروچاله مشخص شده است و در مرحله سوم، به تحلیل عوامل موثر در فرونشست منطقه و ارائه راهکارهای موثر در کنترل آن پرداخته شده است. بر اساس نتایج حاصله، میانگین افت سطح آب زیرزمینی در بخش زیادی از دشت قروه بیش از 1 متر در سال بوده است و این مسئله سبب شده است تا این دشت در طی سالهای 2018 تا 2022 با 379 میلیمتر فرونشست مواجه باشد. همچنین در این پژوهش بر مبنای فرونشست رخ داده، مناطق در معرض فروچاله شناسایی شده است که بر اساس نتایج حاصله، مناطق مجاور شهر دزج و مناطق مجاور روستاهای وینسار، شکوهآباد و گنجی پتانسیل بالایی از نظر وقوع فروچاله دارند. با توجه به موارد مذکور، دشت قروه پتانسیل بالایی از نظر تشدید مخاطره فرونشست و وقوع فروچاله دارد و بهترین راهکار کنترل آن، برنامهریزی بر مبنای توانمندیهای محیطی آن است.