سال 14، شماره 1 - ( بهار 1403 )
جلد 14 شماره 1 صفحات 101-79 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Hazbavi Z, hanifepour M, Biabani L, Akbarpour Bonab B. Analysis of the effects of climatic elements on the mobility of wind-blown sand in the west of Lut desert. E.E.R. 2024; 14 (1) :79-101
URL: http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-834-fa.html
URL: http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-834-fa.html
حزباوی زینب، حنیفه پور مهین، بیابانی لیلا، اکبرپور بناب بهروز. تحلیل اثرات عناصر اقلیمی بر تحرک‌پذیری ماسه‌های بادی غرب بیابان لوت. پژوهش هاي فرسايش محيطي. 1403; 14 (1) :79-101
گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، پژوهشکده مدیریت آب، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل ، z.hazbavi@uma.ac.ir
چکیده: (1868 مشاهده)
پژوهش حاضر با هدف آگاهی از وضعیت تپه‌های ماسه‌ای بیابان لوت واقع در استان کرمان برای جلوگیری از تشدید بحران‌های محیط زیستی در آینده انجام شد. بدین‌ترتیب، ابتدا از داده‌های ساعتی سرعت باد، کد پدیده‌های گردوغبار، بارندگی و درجه حرارت هفت ایستگاه سینوپتیک در دوره آماری 20 ساله (1381 تا 1400) استفاده شد. سپس نسبت به بررسی روند تغییرات عوامل اقلیمی و الگوی مکانیسم زمانی و مکانی گردوغبار، گل‌باد، گل‌طوفان، تبخیروتعرق پرداخته شد. در ادامه، وضعیت فعالیت تپه‌های ماسه‌ای با استفاده از شاخص لنکستر تعیین شد و حساسیت تحرک‌پذیری ماسه‌های روان نسبت به تغییرات عوامل اقلیمی مؤثر بر آن مورد تحلیل قرار گرفت. در پایان پهنه‌بندی پتانسیل نهایی حمل صورت پذیرفت. شرایط اقلیمی حاکم در منطقه دارای شرایط خشک، فراخشک و نیمه‌خشک بوده است. نتایج نشان داد که ایستگاه‌های منتهی به بیابان لوت با کاهش میزان بارندگی و افزایش دما و تبخیروتعرق روبه‌رو هستند. بیش‌ترین فراوانی بادهای محلی و فرامحلی به‌ترتیب مربوط به ایستگاه نهبندان با 1090 روز و ایستگاه بم با 791 روز و کم‌ترین فراوانی بادهای محلی و فرامحلی به‌ترتیب مربوط به ایستگاه بافت با 23 و 31 روز است. بر اساس شاخص لنکستر، میزان فعالیت تپه‌های ماسه‌ای در ایستگاه‌های مورد مطالعه کاملاً فعال و فعال بوده و بیش‌ترین شاخص لنکستر در ایستگاه شهداد به‌دست آمده است. می‌توان جمع‌بندی نمود که بیابان لوت در معرض خطر بیابان‌زایی شدید و بسیار شدید قرار دارد. بر اساس آزمون تحلیل حساسیت، چنان‌چه در آینده درصد فراوانی بادهای بیش‌تر از آستانه فرسایش، به میزان 30 درصد افزایش یابد، فعالیت و حرکت تپه‌های ماسه‌ای نیز 30 درصد افزایش خواهد یافت، درحالی‌که با افزایش 30 درصد بارندگی حدود 43 درصد کاهش در فعالیت تپه‌های ماسه‌ای مشاهده می‌شود. بنابراین، حساسیت تحرک‌پذیری ماسه‌های روان نسبت به تغییرات افزایش ناشی از بارندگی بیش‌تر از سرعت باد است.
نوع مطالعه: مستخرج از پایان‌نامه / رساله / طرح پژوهشی |
موضوع مقاله:
مدیریت و کنترل اثرات فرسایش محیطی
دریافت: 1402/10/8 | انتشار: 1403/1/20
دریافت: 1402/10/8 | انتشار: 1403/1/20
فهرست منابع
1. Abbasi, H. R., Opp, Ch., Groll, M., & Gohardoust, A. (2019). Wind regime and sand transport in the Sistan and Registan regions (Iran/Afghanistan). Zeitschrift für Geomorphologie, 62(1), 41-57. [DOI:10.1127/zfg_suppl/2019/0543]
2. Abbasnejad, A., & Zahab Nouri, S. (2012). Identifying the forms of wind erosion of Rafsanjan plain. Quantitative Geomorphologic Research. 1(2), 127-144. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22519424.1391.1.2.8.2 (in Persian)
3. Ahmadi, H. (2012). Applied geomorphology. Tehran University Publications. (in Persian)
4. Ahmadi Birgani, H. (2008). Simulating the movement of a sand dune using experimental and numerical methods (Case Study: Kashan Long Rig Citadel). M.Sc. Thesis in Natural Resources Engineering-Desertification, Department of Natural Resources, University of Tehran, 91 p. (in Persian)
5. Akbarpour Bonab, B., Hanifehpour, M., Biabani, L., & Khosravi, H. (2022). Characteristics of wind regime and sand transport potential in coastal hills (Case Study: Jask). Quarterly Journal of Environmental Erosion Research. 12(3), 211-230 http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-719-fa.html. (in Persian)
6. Al-Soud, MS., & Al-Shakarchi, Y.J. (2020). Stabilization of Baiji sand dunes by petroleum residues. Materials Science and Engineering, 870, 012081. [DOI:10.1088/1757-899X/870/1/012081]
7. Amin, A., & Seif, E.S.S.A. (2019). Environmental hazards of sand dunes, South Jeddah, Saudi Arabia: An assessment and mitigation geotechnical study. Earth Systems and Environment, 3(2), pp.173-188. [DOI:10.1007/s41748-019-00100-5]
8. Ashkenazy, Y., Yizhaq, H., & Tsoar, H. (2012). Sand dune mobility under climate change in the Kalahari and Australian deserts. Climatic Change, 112(3), 1-23, [DOI:10.1007/s10584-011-0264-9]
9. Bagnold, R. (1941). The physics of blown sand and desert dunes. London: Methuen.
10. Belsky, A.J., & Amundson, R.G. (1986). Sixty years of successional history behind a moving sand dune near Olduvai Gorge, Tanzania. Biotropica, 18(3), 231-235. [DOI:10.2307/2388490]
11. Besler, H., Lancaster, N., Bristow, C., Henschel, J., Livingstone, I., Seely, M., & White, K. (2013). Helga's dune: 40 years of dune dynamics in the Namib Desert. Geografiska Annaler, Series A: Physical Geography, 95, 361-368, [DOI:10.1111/geoa.12013]
12. Ding, C., Feng, G., Liao, M., & Zhang, L. (2020). Change detection, risk assessment and mass balance of mobile dune fields near Dunhuang Oasis with optical imagery and global terrain datasets. International Journal of Digital Earth, 13(12), 1604-1623. [DOI:10.1080/17538947.2020.1767222]
13. Ehsani, A. H., & Quiel, F. (2008). Application of self organizing map and SRTM data to characterize yardangs in the Lut desert, Iran. Remote Sensing of Environment, 112, 3284-3294. [DOI:10.1016/j.rse.2008.04.007]
14. Ekhtesasi, M.R. (2004). Morphometric and morphodynamic study of wind erosion facies in Yazd Plain. Ph.D. Thesis, Tehran University (in Persian)
15. Jewell, P.W., & Nicoll, K. (2011). Wind regimes and aeolian transport in the Great Basin, U.S.A. Geomorphology, 129, 1-13, [DOI:10.1016/j.geomorph.2011.01.005]
16. Hamdan, M.A., Refaat, A.A., & Abdel Wahed, M. (2016). Morphologic characteristics and migration rate assessment of Barchanss dunes in the Southeastern Western Desert of Egypt. Geomorphology, 257, 57-74. [DOI:10.1016/j.geomorph.2015.12.026]
17. Hanifepour, M., Biabani, L., Khosravi, H., & Akbarpoor Bonab, B. (2022). Monitoring and forecasting of climatic factors affecting the mobility of sand dunes using Lancaster index (Case study: Sirjan desert), Arid Regions Geographic Studies, 13(48), 1-20. [DOI:10.22034/jargs.2023.373929.0 (in Persian).]
18. Harrison, S.P., Kohfeld, K.E., Roelandt, C., & Claquin, T. (2001). The role of dust in climate changes today, at the last glacial maximum and in the future. Earth-Science Reviews, 54(1-3), 43-80. [DOI:10.1016/S0012-8252(01)00041-1]
19. Iranmanesh, H., Keshavarz, M., & Abdollahzade, M. (2016). Predicting dust storm occurrences with local linear neuro fuzzy model: a case study in Ahvaz City, Iran. International Conference on Soft Computing-MENDEL; p. 158-167. [DOI:10.1007/978-3-319-58088-3_15]
20. Karimi, N. (2021). Monitoring the movement of windy sand dunes of Rige Yalan in the Loot desert using SAR satellite images. Iranian Journal of Range and Desert Research, 28(83), 341-356. [DOI:10.22092/ijrdr.2021.124170 (in Persian)]
21. Lamqadem, A.A., Pradhan, B., Saber, H., & Rahimi, A. (2018). Desertification sensitivity analysis using MEDALUS model and GIS: a case study of the Oases of Middle Draa Valley, Morocco. Sensors, 18(7), 2230. [DOI:10.3390/s18072230]
22. Lam, D.K., Remmel, T.K., & Drezner, T.D. (2011). Tracking desertification in California using remote sensing: A sand dune encroachment approach. Remote Sensing, 3(1), pp.1-13. [DOI:10.3390/rs3010001]
23. Lancaster, N. (1988). Development of linear dunes in the southwestern Kalahari, southern Africa. Journal of Arid Environments, 14, 233-244. [DOI:10.1016/S0140-1963(18)31070-X]
24. Lancaster, N. (2013). Climate change and aeolian processes. Desert Research Institute, Reno, NV, USA, 13, 132-151. [DOI:10.1016/B978-0-12-374739-6.00349-3]
25. Livingstone, I. (2003). A twenty-one-year record of surface change on a Namib linear dune. Earth Surface Processes and Landforms, 28, 1025-1031, [DOI:10.1002/esp.1000]
26. Maghsoudi, M., Mohammadi, A., Khanbabaei, Z., Mehboubi, S., Baharond, M., & Hajizadeh, A. (2017). Reg movement monitoring and Barchans in West of Lot region (Pashoeyeh). Quantitative Geomorphologic Research, 5(20), 176-189 (in Persian)
27. Masoudi, M., Jokar, P., & Pradhan, B. (2018). A new approach for land degradation and desertification assessment using geospatial techniques. Natural Hazards and Earth System Sciences, 18(4), 1133-1140. [DOI:10.5194/nhess-18-1133-2018]
28. Muhs, D.R., & Maat, P.B. (1993). The potential response of eolian sands to greenhouse warming and precipitation reduction on the Great Plains of the USA. Journal of Arid Environments, 25, 905-918. [DOI:10.1006/jare.1993.1068]
29. Naeimi, M., Zandifar, S., Khosroshahi, M., Ashouri, P., & Abbasi, H. R. (2021). Investigating the effects of climate change on the mobility of sand dunes (Case study: Sabzevar City), Desert Management, 9(2), 1-18. [DOI:10.22034/jdmal.2021.246296 (in Persian)]
30. Naeimi, M., Khosroshahi, M., Abbasi, H.R., & Zandifar, S. (2022). Analysis of dust phenomenon using sand dune mobility indices and predicting it with sensitivity analysis in Northeast Border of Iran. Watershed Management Research Journal, 35(3), 81-95. [DOI:10.22092/wmrj.2022.356732.1450 (in Persian)]
31. Nazari Samani, A.A., Biabani, L., Abbasi, H.R., & Khosravi, H. (2018). Effects of wind erosivity and sand drift on the littoral area of Urmia Lake and sand mobility. Iranian Journal of Range and Desert Research, 25(3), 594-612. [DOI:10.22092/ijrdr.2018.117812 (in Persian)]
32. Rahdari, M.R., & Rodríguez-Seijo, A. (2021). Monitoring sand drift potential and sand dune mobility over the last three decades (Khartouran Erg, Sabzevar, NE Iran). Sustainability, 2021, 13, 9050. [DOI:10.3390/su13169050]
33. Rahi, Gh.R., Bahreini F., Khosroshahi, M., & Biabani, L. (2022). Monitoring and predicting the effect of climatic factors on sand-mobility using Lancaster Index: A Case Study of Dayer, Bushehr Province. Desert Ecosystem Engineering Journal, 11(36), 41-54. [DOI:10.22052/DEEJ.2021.11.36.41 (in Persian).]
34. Shahriar, A., Mazidi, A., Sharifi Pichoun, M., & Zare, F. (2023). Identification of the origin and route of sand transfer to the area of sand dunes of Yazd Darvazeh Quran. Geography and Environmental Sustainability, 13(3), 29-45. [DOI:10.22126/ges.2023.9063.2652 (in Persian).]
35. Tsoar, H. (2001). Types of aeolian sand dunes and their formation, Springer-Verlag Berlin Heidelberg; LNP 582, 403-429. [DOI:10.1007/3-540-45670-8_17]
36. Walker, R.A., & Cronon, W. (2009). The country in the city: the greening of the San Francisco Bay Area. Washington, DC: University of Washington Press.
37. Wang, T., Chen, G., Zhao, H., & Xiao, H. (2022). Aeolian desertification status and its control in China. In: Global Degradation of Soil and Water Resources. Springer, Singapore. [DOI:10.1007/978-981-16-7916-2_15]
38. Zandifar, S., Khosroshahi, M., Ebrahimikhusfi, Z., & Naeimi, M. (2020). Predicting mobility of sands in the future based on sensitivity analysis test (Case study: Manjil City). Arid Regions Geographic Studies, 10(39), 18-35 (in Persian).
39. Zangenehtabar, S., Maghsoudi, M., Menbari, F., & Hoseini, M. (2021). Analysis of wind erosion and transport potential of quick sands located in the territory of Lut desert. Quarterly Journal of Environmental Erosion Research, 11(1), 1-19. http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-602-fa.html (in Persian) [DOI:10.52547/jeer.11.1.1]
40. Zehtabian, G.R., Khosravi, H., & Masoudi, R. (2014). Desertification evaluation models (criteria and indicators). Tehran University Press (in Persian)
41. Zhang, G., Azorin-Molina, C., Shi, P., Lin, D., Guijarro, J. A., Kong, F., & Chen, D. (2019). Impact of near-surface wind speed variability on wind erosion in the Eastern Agro-Pastoral Transitional Zone of Northern China, 1982-2016. Agricultural and Forest Meteorology, 271, 102-115. http://dx.doi.org/10.1016/j.agrformet.2019.02.039 [DOI:10.1016/j.agrformet.2019.02.039]
42. Zhang, W., Qu, J., Tan, L., Jing, Z., Bian, K., & Niu, Q. (2016). Environmental dynamics of a star dune. Geomorphology, 273, 28-38, [DOI:10.1016/j.geomorph.2016.08.005]
43. Yarahmadi, D., Nasiri, B., Khoshkish, A., & Nikbakht, H. (2015). Climatic fluctuations and dusty days in the west and southwest of Iran. Desert Ecosystem Engineering Journal, 3(5), 19-28. [DOI:10.22052/DEEJ.2018.7.21.11 (in Persian)]
44. Yasien Al-Gurairy, A. S., & Al-Zubaidi, A. H. A. (2023). Climate change and its impact on the expansion of the phenomenon of sand dunes and desertification of agricultural Lands in Iraq for the period 1984- 2022 (Governorates of Al-Qadisiyah, Al-Muthanna, and Dhi Qar). Engineering, 7(1), 75-96. [DOI:10.52865/YJPI8019]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
