گروه آموزش جغرافیا، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران. ، a.nourikamari@cfu.ac.ir
چکیده: (101 مشاهده)
پایش تغییرات گستره و مرز رویشگاههای مانگروها در طول زمان یکی از الزامات اساسی برای ارزیابی میزان آسیبپذیری این اکوسیستمها در برابر پیامدهای تغییرات اقلیمی بهشمار میآید. این اکوسیستمها علاوه بر نقش مهم در حفظ تنوع زیستی، در تثبیت سواحل، کاهش فرسایش و تعدیل تغییرات خط ساحلی نیز نقش مؤثری ایفا میکنند. این پژوهش به تحلیل تغییرات 39 ساله (2024-1986) جنگلهای حرا خلیج گواتر در استان سیستان و بلوچستان پرداخته است. با بهرهگیری از سری زمانی تصاویر ماهوارهای لندست در بازه زمانی مذکور و استفاده از ابزارهای سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تجزیه و تحلیل رقومی خط ساحل (DSAS)، میزان تغییرات وسعت و مرز جنگلهای حرا در سمت دریا محاسبه و نقاط عطف در روند تغییرات شناسایی شدند. یافتهها حاکی از آن است که سال ۱۹۹۸ بهعنوان نقطه کلیدی تغییرات وسعت جنگلهای حرا خلیج گواتر شناخته میشود. پیش از سال ۱۹۹۸، وسعت این رویشگاهها سالانه بهطور متوسط 02/3 هکتار افزایش داشت، اما پس از این سال، وسعت آنها با نرخ کاهشی 8/1 هکتار در سال کاهش یافته است. نرخ کلی تغییر وسعت در طول دوره مورد بررسی منفی (9/۰- هکتار در سال) بوده و بر روند نزولی این تغییرات دلالت دارد. افزون بر این، کاهش سالانه وسعت همراه با پسروی مرزهای این رویشگاه در سمت دریا، به میزان 141/۰ متر در سال، مشاهده شد. روند کاهشی وسعت و پسروی مرزهای جنگلهای حرا خلیج گواتر در سه دهه گذشته بیانگر حساسیت بالای این اکوسیستم نسبت به پیامدهای تغییرات اقلیمی، از جمله خشکسالی و افزایش سطح آب دریا، است. نتایج این تحقیق بهعنوان مبنای علمی برای توسعه راهکارهای حفاظتی و سازگاری با تغییرات اقلیمی در این رویشگاههای ارزشمند مفید خواهد بود.