استادیار، بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،تهران، ایران. ، shamsasgari@yahoo.com
چکیده: (4 مشاهده)
فرسایش خندقی تاثیر زیادی درتخریب اراضی دارد و یکی از مشکلات آبخیز ایلام تخریب اراضی آن بر اثر فرسایش خندقی است بنابراین ارزیابی و پهنه بندی فرسایش خندقی در دراین حوضه ضروری است. در این پژوهش جهت پهنهبندی حساسیتپذیری فرسایش خندقی از مدل حداکتر آنتروپی استفاده شده است. با استفاده از تصاویر گوگل ارث و همچنین بازدیدهای میدانی 331 نقطه خندقی شناسایی و ثبت شد و نقشه پراکنش خندق تهیه شد. دادههای مکانی پراکنش فرسایش خندقی در قالب دو دسته تصادفی آموزشی (70 درصد) و آزمایشی (30 درصد) تقسیم شدند. 23عامل مؤثر بر وقوع فرسایش خندقی در تحلیل مدل مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج طبقهبندی نقشه پهنهبندی حساسیت به فرسایش خندقی با استفاده از مدل حداکثر آنتروپی نشان داد که درصد مساحت طبقات حساسیت فرسایش خندقی خیلیزیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلیکم در حوضه ایلام بهترتیب 98/12، 05/24، 90/31، 58/11 و 49/19، میباشد. همچنین درصد رخداد فرسایش خندقی در طبقات حساسیت خیلیزیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلیکم در حوضه ایلام بهترتیب 02/86، 16/12، 22/1، 30/0 و 30/0میباشد. منحنی پاسخ آستانههای حساسیت فرسایش خندقی و نمودار آزمون جک نایف برای مهمترین شاخصهای تاثیر گذار بر فرسایش خندقی تهیه، ترسیم و تحلیل شد که نتایج تحلیلها نشان داد که عوامل توپوگرافی، تراکمآبراهه، لیتولوژی، کاربریاراضی، نوع اقلیم، پوششگیاهی و بارش بیشترین تاثیر بر فرسایش خندقی دارند. محدودیتهای این تحقیق کمبود داده و اطلاعات از حوزه آبخیز و دشواریهای جمعآوری داده و اطلاعات صحرایی بود و4 سال طول کشید تا پروژه منبع این مقاله انجام شد. از لحاظ تحقیقاتی استفاده از روش تحقیق علمی این مقاله در دیگر مناطق جهت ارزیابی آستانه شاخصهای موثر در فرسایش خندقی و پهنهبندی فرسایش خندقی پیشنهاد میشود. از لحاظ کاربردی و اجرایی، نقشه پراکنش وجانمایی خندقها، نقشه پهنهبندی فرسایش خندقی و اولویتبندی عوامل راهبردی برای برنامهریزی و اقدام حفاظتی، اجرایی در آبخیز ایلام پیشنهاد میشود.