گروه مهندسی مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان ، sepahvand.a@lu.ac.ir
چکیده: (2013 مشاهده)
فرسایش، عامل اصلی هدررفت منابع آب و خاک و بروز خسارتهای طبیعی است. با توجه به تأثیر ویژگیهای زمینشناسی در فرسایش و تولید رسوب، بررسی فرسایشپذیری سازندهای زمینشناسی حوضه آبخیز برای تعیین اثر سازندها بر رسوب و رواناب خروجی اهمیت زیادی دارد. عوامل زیادی بر فرسایش خاک تأثیر میگذارد که درجه فرسایشپذیری سازندهای زمینشناسی یکی از مهمترین عوامل است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی رسوبزایی و تولید رواناب سازندهای آسماری و گچساران در حوضه قلعه گل خرم آباد انجام شد. در این تحقیق برای اندازهگیری رسوب معلق و جریان سطحی خروجی در طول بارندگیهای دهم، دوازدهم و بیست و ششم آذرماه و بیست و دوم اسفند ماه 1399، از پلاتهای دو متر مربعی استفاده شد. برای جمعآوری رسوب و جریان سطحی، در خروجی پلات نیز مخزنی تعبیه و بعد از اتمام بارندگی، حجم آب و رسوب جمع شده در مخزن اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که در طول بارندگیهای مذکور، میانگین حجم آب خروجی از سازندهای آسماری و گچساران به ترتیب 802/1 و 345/1 لیتر و میانگین رسوب خروجی برای این دو سازند بهترتیب 133/1 و 048/1 گرم بر لیتر بود. مطابق این نتایج، سازند آسماری در بخش سیلخیزی و رسوبزایی نسبت به سازند گچساران در منطقه مورد مطالعه حساسیت بیشتری داشت که میتوان از این نتایج برای اولویتبندی سازندهای زمینشناسی برای اجرای اقدامات حفاظت آب و خاک در مدیریت حوضههای آبخیز استفاده کرد.