دانشگاه سمنان ، ara338@semnan.ac.ir
چکیده: (4 مشاهده)
گردوغبار یکی از مهمترین منابع آلودگیهای جوی محسوب میشود. اگرچه این پدیده بهطور طبیعی رخ میدهد، اما فعالیتهای انسانی میتوانند با تشدید فرسایش، نقش بسزایی در افزایش گردوغبار ایفا کنند. طوفانهای گردوغباری که عمدتاً در مناطق خشک و نیمهخشک جهان رخ میدهند، حجم زیادی از ذرات معلق را حمل کرده و بهعنوان یکی از چالشهای زیستمحیطی مهم شناخته میشوند. این پژوهش با هدف بررسی خصوصیات شیمیایی گردوغبار و ارتباط آن با سازندهای زمینشناسی در جنوب شهرستان دامغان انجام شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نوع تحلیلی-توصیفی است و روش انجام آن ترکیبی از روشهای توصیفی، اسنادی، تحلیلی و میدانی میباشد. پس از تعیین محل نمونهبرداری، نمونههای گردوغبار بهصورت تصادفی و در فواصل زمانی مشخص جمعآوری شدند. این نمونهها پس از خشک و آسیاب شدن، بهمنظور بررسی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی از روشهای طیفسنجی القایی، پراش پرتو ایکس، شناسایی فلزات و کانیهای موجود، میکروسکوپ الکترونی و آنالیز لیزری استفاده شدند. نتایج بهدستآمده نشان میدهند، که واحدهای مختلف سازندهای زمینشناسی، بهعنوان منابع اصلی آلودگی گردوغبار، به دلیل تفاوت در رخسارههای سازندی نقش مهمی در تولید رسوبات دارند. بنابراین، میتوان نتیجه گرفت، که سازندهای زمینشناسی منطقه، از عوامل کلیدی در فرسایش و تولید گردوغبار محسوب میشوند. همچنین، بررسیهای ژئوشیمیایی عناصر و غلظت نامتعارف برخی عناصر شیمیایی (Ca, Fe, Al, Na, As) در منطقه نشان میدهد، که منابع انسانی مانند آلودگی معدن زغالسنگ، صنایع فعال، مواد شیمیایی و غیرشیمیایی فاضلابهای صنعتی (مانند شهرک صنعتی دامغان) و سموم کشاورزی، نقش مهمی در افزایش این آلایندهها دارند.