سال 11، شماره 3 - ( پائیز 1400 )                   جلد 11 شماره 3 صفحات 139-123 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

karimzadeh Z, shahab arkhazloo H, soltani toolarood A A, asghari S. Determining of most important characteristics for soil health indices in Khaneghah Namin area. E.E.R. 2021; 11 (3) :123-139
URL: http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-630-fa.html
کریم زاده زهرا، شهاب آرخازلو حسین، سلطانی طولارود علی اشرف، اصغری شکراله. تعیین مهم‌ترین ویژگی‌های مؤثر بر شاخص‌های تجمعی سلامت خاک در منطقه خانقاه نمین. پژوهش هاي فرسايش محيطي. 1400; 11 (3) :123-139

URL: http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-630-fa.html


گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی ، h.shahab@uma.ac.ir
چکیده:   (1844 مشاهده)
سلامت خاک تحت­ تأثیر ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک قرار دارد و ارزیابی جمعی آن، به در نظر گرفتن اثر جمعی این ویژگی­‌ها نیازمند است. هدف از این پژوهش، تعیین شاخص­‌های تجمعی سلامت خاک با استفاده از مدل­های کیفیت خاک است؛ برای این منظور، مجموعه ویژگی‌­های فیزیکی، شیمیایی و زیستی در 72 نمونه خاک سطحی مربوط به زمین­های کشاورزی و مرتعی منطقه خانقاه نمین استان اردبیل تعیین شد. سپس با استفاده از PCA از بین شانزده ویژگی فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک ـ که به عنوان ویژگی­های مؤثر بر کیفیت خاک در نظر گرفته شد (TDS) ـ پنج ویژگی به عنوان مهم­ترین ویژگی­های مؤثر بر سلامت خاک (MDS) انتخاب شد که شامل تنفس پایه خاک، کربن زیست توده میکروبی، نیتروژن زیست توده میکروبی، جرم مخصوص ظاهری و تخلخل کل بود. شاخص­های تجمعی سلامت خاک بر اساس دو مدل شاخص تجمعی کیفیت خاک (IQI) و شاخص کیفیت نمرو (NQI)، و هر یک با استفاده از دو سری داده TDS و MDS محاسبه شد. همبستگی معنی­‌دار بین شاخص­های IQITDS و IQIMDS و شاخص­های NQITDS و NQIMDS نشان داد که MDS انتخاب شده می­‌تواند نماینده خوبی ـ از میان کل ویژگی­‌های خاک ـ برای تعیین شاخص سلامت خاک باشد؛ این همبستگی هم در داده­‌های کل منطقه و هم در دو کاربری مرتع و کشاورزی معنی­‌دار بود. میانگین شاخص­‌های تجمعی سلامت خاک IQITDS، IQIMDS، NQITDS و NQIMDS در مرتع به ترتیب 71/0، 67/0، 03/0 و 082/0 و در زمین­‌های کشاورزی به ترتیب 66/0، 66/0، 027/0 و 08/0 بود. مقایسه میانگین این شاخص­‌ها بین دو کاربری مرتع و کشاورزی نشان داد که اختلاف بین IQITDS و NQITDS در سطح 1 درصد معنی­‌دار است، ولی این اختلاف در مورد IQIMDS و NQIMDS معنی­‌دار نیست. بنابراین، مشاهده می­‌شود که استفاده از کل ویژگی­‌ها در تعیین شاخص­‌های تجمعی سلامت خاک (TDS)، می­‌تواند تأثیر کاربری زمین بر سلامت خاک را بهتر نشان دهد.سلامت خاک تحت­‌تأثیر ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک قرار دارد و ارزیابی جمعی آن، به در نظر گرفتن اثر جمعی این ویژگی­ها نیازمند است. هدف از این پژوهش، تعیین شاخص‌­های تجمعی سلامت خاک با استفاده از مدل­های کیفیت خاک است؛ برای این منظور، مجموعه ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی و زیستی در 72 نمونه خاک سطحی مربوط به زمین­های کشاورزی و مرتعی منطقه خانقاه نمین استان اردبیل تعیین شد. سپس با استفاده از PCA از بین شانزده ویژگی فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک ـ که به عنوان ویژگی­های مؤثر بر کیفیت خاک در نظر گرفته شد (TDS) ـ پنج ویژگی به عنوان مهم­ترین ویژگی­های مؤثر بر سلامت خاک (MDS) انتخاب شد که شامل تنفس پایه خاک، کربن زیست توده میکروبی، نیتروژن زیست توده میکروبی، جرم مخصوص ظاهری و تخلخل کل بود. شاخص­های تجمعی سلامت خاک بر اساس دو مدل شاخص تجمعی کیفیت خاک (IQI) و شاخص کیفیت نمرو (NQI)، و هر یک با استفاده از دو سری داده TDS و MDS محاسبه شد. همبستگی معنی­‌دار بین شاخص­‌های IQITDS و IQIMDS و شاخص­های NQITDS و NQIMDS نشان داد که MDS انتخاب شده می­ت‌واند نماینده خوبی ـ از میان کل ویژگی­‌های خاک ـ برای تعیین شاخص سلامت خاک باشد؛ این همبستگی هم در داده­‌های کل منطقه و هم در دو کاربری مرتع و کشاورزی معنی­‌دار بود. میانگین شاخص­های تجمعی سلامت خاک IQITDS، IQIMDS، NQITDS و NQIMDS در مرتع به ترتیب 71/0، 67/0، 03/0 و 082/0 و در زمین­های کشاورزی به ترتیب 66/0، 66/0، 027/0 و 08/0 بود. مقایسه میانگین این شاخص­‌ها بین دو کاربری مرتع و کشاورزی نشان داد که اختلاف بین IQITDS و NQITDS در سطح 1 درصد معنی‌­دار است، ولی این اختلاف در مورد IQIMDS و NQIMDS معنی‌­دار نیست. بنابراین، مشاهده می­‌شود که استفاده از کل ویژگی‌­ها در تعیین شاخص­‌های تجمعی سلامت خاک (TDS)، می­ت‌واند تأثیر کاربری زمین بر سلامت خاک را بهتر نشان دهد.
متن کامل [PDF 616 kb]   (954 دریافت)    

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Environmental Erosion Research Journal

Designed & Developed by : Yektaweb