گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل ، ali_soltani_t@yahoo.com
چکیده: (168 مشاهده)
با توجه به نقش میکرو ارگانیسمها در خاک با فراهم کردن شرایط مناسب برای فعالیت خوب میکروارگانیسمها، به افزایش هرچه بیشتر کیفیت خاک و کاهش فرسایش و هدر رفت آن کمک بسیاری کرد. به منظور بررسی تاثیر جهت شیب، طبقات ارتفاع و کاربری بر تنفس میکروبی پایه و تحریکشدهی خاک و همبستگی این شاخصهای زیستی با سایر خصوصیات خاک، پژوهشی در یک منطقه در اطراف روستای خانقاه شهرستان نمین استان اردبیل با برداشت 72 نمونه به صورت شبکه بندی منظم به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل کاربری اراضی در سه سطح ( کشاورزی، مرتع و جنگل)، جهت شیب در دو سطح (شمالی و جنوبی) و دو طبقه ارتفاعی (<1580<) بر حسب اختلاف میانگین معنیدار رطوبت مزرعه بود. همچنین نقشه تنفس میکروبی خاک به روش کریجینگ ترسیم شد. یافته ها نشان داد که مقدار تنفس پایه و تحریک شده با بستره در اراضی جنگلی با میانگین 24/1 بیش از اراضی مرتعی و کشاورزی بود. در بین دو کاربری مرتعی و کشاورزی نیز مقدار تنفس میکروبی خاک در اراضی کشاورزی کمتر بود. اختلاف میانگین معنیدار 5% و 1% به ترتیب بین تنفس میکروبی پایه و تحریک شده با بستره در جهتهای شمالی و جنوبی شیب مشاهده شد. دامنههای جنوبی با دریافت بیشتر تشعشعات خورشیدی و کاهش رطوبت خاک دارای تنفس میکروبی پایینتری نسبت به دامنههای شمالی بود. افزایش ارتفاع به علت افزایش نسبی رطوبت هوا و کاهش دما منجر به افزایش میزان تنفس میکروبی شد. در مطالعه حاضر همبستگی بالایی بین ویژگیهای درصد کربن آلی خاک، درصد تخلخل، درصد سیلت، درصد رطوبت مزرعه و pH خاک با تنفس میکروبی پایه و تنفس تحریکشده با بستره مشاهده شد. نتایج حاصل از روش درونیابی کریجینگ نیز به خوبی توانست پراکندگی مکانی ویژگیها را تفاوت میانگین معنی دار در سطح 5 درصد و همبستگی حدودا 2/0- تخمین بزند.