مجله پژوهش‌های فرسایش محیطی

فرسایش شیاری یکی از مهمترین انواع فرسایش آبی است و در نتیجه تمرکز جریان به‏وجود می‏آید. در این تحقیق با هدف چگونگی رفتار شیار، دبی 12 لیتر بر دقیقه جهت شبیه‌سازی روان‌آب ورودی طراحی شد. با این آزمایشات تغییرات حجم، سرعت و غلظت رسوب روان‌آب در طول چهار شیار فرسایشی در اراضی سد‌گلستان با بافت خاک لوم سیلتی مورد بررسی قرار گرفت. جریان ورودی با 2 تیمار خشک و مرطوب، درابتدای شیارها به مدت زمان 10 دقیقه اعمال شد. برای هر شیار در سه نقطه اندازه‌گیری به فواصل 5 ، 10 و 16 متری از مبدا طول شیار، غلظت رسوب و دبی جریان اندازه‌گیری و با استفاده از ردیاب‏ رنگی، منحنی‏های سرعت روان‌آب برای هر متر از شیار رسم شد. نتایج نشان داد که سرعت روان‌آب در تیمار مرطوب نسبت به تیمار خشک بیشتر است. اولین روان‌آب جاری‌شده در تیمار خشک با وجود حداقل سرعت جریان حداکثر مقدار غلظت رسوب را نشان داد. در طول زمان و افزایش طول شیار سرعت جریان افزایش یافت؛ اما توانایی حمل جریان کاهش و مقدار رسوب معلق کمتر شد.‏ تغییرات غلظت رسوب در واحد زمان نشان‌دهنده عدم ایجاد فرآیند فرسایشی مهمی با جریان ورودی در این آزمایشات است، و انتقال رسوبات در شیار بیشتر ناشی از اثر بولدوزری است. همچنین در دو شیار مورد تحقیق که فقط عامل درصد پوشش گیاهی اختلاف معنی‌داری داشتند، تفاوت آشکار در میزان حجم روان‌آب و غلظت رسوب مشاهده شد.